Tien jaar geleden: het proces Houellebecq

De feiten 

In een interview uit 2001 (hier te lezen), verklaarde de Franse schrijver Michel Houellebecq (prix Goncourt 2010) o.m.

 De stomste van alle godsdiensten, dat is toch wel de islam. 

Die provocerende uitlating, een van zijn vele, kwam hem op het geloei te staan van al diegenen die vinden dat de staat burgers moet straffen die te weinig respect opbrengen voor godsdiensten, de islam in het bijzonder. Er werd klacht ingediend door (1) la Société des Habous et des Lieux Saints de l'Islam, (2) l'Association Rituelle de la Grande Mosquée de Lyon, (3) la Fédération Nationale des Musulmans de France, (4) la Ligue Islamique Mondiale, met zetel in Saoedi-Arabië, en (5) de Franse Ligue des Droits de l'Homme [sic: Liga voor de Rechten van de Mens, met inbegrip van de frygische muts, het vrijheidssymbool uit de Franse revolutie]. Die verenigingen eisten een veroordeling op grond van het 'recht op respect voor de moslims'  en eisten een totaal van 190000 euro schadevergoeding.

Ter zitting herhaalde de schrijver zijn 'misprijzen voor de islam' en eiste het recht op om godsdiensten te bekritiseren. Hij verklaarde ook

De monotheïstische basisteksten prediken noch vrede, 

noch liefde, noch verdraagzaamheid. 

Het zijn, van het begin af, teksten van haat.

Op 22 oktober 2002 gaven de Franse magistraten als uitspraak dat de uitlatingen van de heer Houellebecq 'weliswaar niet uitblonken door een bijzonder hoogstaande visie of door hun subtiele formulering', maar geen misdrijf waren. (Meer hier.)

 Commentaar

De afloop van dit proces is een overwinning voor de vrijheid van meningsuiting. Helaas, dit soort  overwinningen eindigt niettemin met een totale nederlaag. Brigitte Bardot, bijvoorbeeld, had minder geluk. (Lees en huiver.) Dat is notabene de Brigitte Bardot die als Marianne de republikeinse waarden gestalte (en welke gestalte!) gegeven had. (In elk Frans gemeentehuis vindt men een borstbeeld van Marianne, met frygische muts. Afgietsels bestelt men in het Louvre.)

Haar negatieve uitlatingen over de moslims (die niet zo geweldig veel verschillen van die van  president de Gaulle, die zich geen Noordafrikaanse president in het Elysée, en geen miljoenen moslims op Franse bodem kon voorstellen) worden opgevat als 'aansporing tot rassenhaat'. Totaal onbegrijpelijk, dat godsdienstkritiek onder de noemer 'racisme' zou vallen: er is geen enkel verband tussen godsdienst en ras! Men kan niemand de kleur van zijn huid verwijten, want hij is veroordeeld om ermee geboren te worden en te sterven. Maar men kan hem wél zijn politieke of religieuze opvattingen verwijten, want die kiest hij uit vrije wil. Artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens waarborgt uitdrukkelijk de vrijheid om van godsdienst te veranderen. Godsdienstige keuzes zijn dus, evengoed als politieke keuzes, onderwerp van debat. En zoals men politieke programma's kan rangschikken volgens zekere objectieve criteria (bijvoorbeeld door te becijferen hoeveel belastingen zij voorstaan) kan men hetzelfde doen met godsdiensten. Men zou, bijvoorbeeld, kunnen tellen hoeveel slachtoffers zij per eeuw gemaakt hebben, om dan te verklaren dat, vanuit dat standpunt, het Boeddhisme de beste godsdienst is. Volgens andere criteria zullen dan weer andere godsdiensten de beste of de slechtste zijn. Zo heeft Churchill geschreven (zie hier) dat de islam de sterkste achteruitwerkende kracht op aarde is. Wat doet men daarmee? Hem de Nobelprijs Literatuur ontnemen die hij in 1953 gekregen heeft 'voor zijn meesterschap in historische en biografische beschrijvingen alsook voor zijn briljante welsprekendheid bij het verdedigen van de hoogste menselijke waarden'? Hem zijn Franse Légion d'Honneur (1958) afnemen? Hem opgraven om hem, zoals paus Formosus, postuum een proces aan te doen?

De Mensenrechten zijn geboren in Frankrijk, en alle Franse regimes sedert de revolutie hebben er plechtig hun versie van verkondigd. Om er maar één te citeren:

Het vrij verkondigen van gedachten en meningen is een van de waardevolste rechten van de mens. Elke burger kan dus vrijelijk spreken, schrijven en drukken; niemand mag voor zijn meningen verontrust worden, zolang zij niet de openbare orde verstoren die door de wet ingesteld is. (Les Déclarations des Droits de l'Homme, Textes présentés par Lucien Jaume, GF Flammarion, 2001 p.281) 

Verschillende versies voegen daar zelf bij

dit recht is een zo onvermijdelijk gevolg van het principe van de vrijheid van de mens, dat het louter vermelden ervan de aanwezigheid van of de recente herinnering aan despotisme veronderstelt

(Idem, p.258) 

A fortiori, het loutere feit dat er processen zijn over geuite meningen valt onder 'despotisme'.

1885: het Vrijheidsbeeld rijst op boven het Parijse atelier van de beeldhouwer

 Maar om terug te keren naar de droeve werkelijkheid van de 21ste eeuw.  Niet iedereen is bereid om, zoals Houellebecq, een jaar gevangenis en 45000 euro boete te riskeren, of heeft de middelen om de confrontatie aan te gaan met hele coalities van organisaties die veel machtiger dan hij zijn. Wie niet superrijk, heldhaftig of idioot is zal juridische moeilijkheden liever uit de weg gaan. Men denkt aan Voltaire, aan wie men (apocrief) toeschrijft

Ik ben twee keer geruïneerd geweest, 

de eerste keer door een proces te verliezen, 

de tweede keer door er een te winnen.

Zo sterft de vrijheid een langzame en onzichtbare dood, door de zelfcensuur van de burgers en de medeplichtigheid van de macht.

Het recht op vrije meningsuiting is al onherroepelijk aangetast, besef ik, 

vermits ik zo ongeveer niemand meer ken 

die nog iets naars over Allah of zijn profeet durft te schrijven. 

 (Jean-Paul Mulders, Waanzin, Knack 1/3/2006, p.90)

Il y a dix ans: le procès Houellebecq

Les faits

Dans une interview de 2001 (que voici), l'écrivain français Michel Houellebecq (prix Goncourt 2010) déclarait entre autres

La religion la plus con, c'est quand même l'islam. 

Ce propos provocateur, un parmi tant d'autres, lui a valu l'indignation de tous ceux qui  trouvent que la république doit punir les citoyens qui manquent de respect aux religions, l'islam en particulier. Une poursuite a été lancée par (1) la Société des Habous et des Lieux Saints de l'Islam, (2) l'Association Rituelle de la Grande Mosquée de Lyon, (3) la Fédération Nationale des Musulmans de France, (4) la Ligue Islamique Mondiale, basée en Arabie saoudite, et (5) la Ligue des Droits de l'Homme [sic, bonnet phrygien inclus], basée en France, celle-là. Elles souhaitaient une condamnation au nom « du droit au respect pour les musulmans », réclamant un total de 190000 euros de dommages et intérêts. 

A l'audience, le romancier a revendiqué son « mépris pour l'islam » et le droit de critiquer les religions monothéistes. Il a déclaré notamment  

Les textes fondamentaux monothéistes ne prêchent 

ni la paix, ni l'amour, ni la tolérance.

Dès le départ, ce sont des textes de haine. 

Le 22 octobre 2002 les magistrats de la 17e chambre du tribunal correctionnel ont estimé que les jugements de M. Houellebecq n'étaient « sans doute caractérisés ni par une particulière hauteur de vue, ni par la subtilité de leur formulation », mais ne constituaient pas un délit. (En lire plus ici.)

Commentaire

L'issue de ce procès est une victoire pour la liberté d'expression. Mais si ce genre de victoires se multiplie, la défaite finira néanmoins par être totale.  Brigitte Bardot, par exemple, a été moins heureuse. (Lisez et tremblez.) Il s'agit bien de la Brigitte Bardot qui avait donné en tant que Marianne un visage (et quel visage!) aux valeurs républicaines.

Ses propos négatifs sur les musulmans (pas trop différents de ceux du président de Gaulle, qui ne pouvait pas admettre un président arabe à l'Elysée ni des millions de musulmans en France) sont qualifiés d' « incitation à la haine raciale ». Il est difficile de comprendre comment critiquer une religion puisse être du racisme: il  n'y a aucun rapport entre la religion et la race! On ne peut pas reprocher à quelqu'un la couleur de sa peau, parce qu'il est condamné à naître et mourir avec. Mais on peut lui reprocher son adhérence politique ou sa religion, parce qu'il les choisit librement. L'article 18 de la Déclaration Universelle des Droits de l'Homme garantit expressément la liberté de changer de religion. Par conséquent, les choix religieux, comme les choix politiques, ça se discute. Et si on peut ranger les programmes politiques selon certains critères objectifs (par exemple en chiffrant les impôts qu'ils représentent), on peut faire de même avec les religions. On pourrait, par exemple, comptabiliser le nombre de leurs victimes par siècle, et déclarer que, de ce point de vue, le Bouddhisme est la meilleure des religions. D'après d'autres critères, il y en aura d'autres qui seront les meilleures ou les pires. Churchill, par exemple, a écrit (voir ici) que l'islam est la plus puissante force rétrograde sur terre. Que faire? Lui retirer le prix Nobel de Littérature qu'il a reçu en 1953 «pour sa maîtrise de la description historique et biographique, ainsi que pour sa brillante éloquence dans la défense des valeurs humaines exaltées» ? Lui retirer sa Légion d'Honneur (1958)? L'exhumer, à l'instar du pape Formose, pour lui faire un procès posthume? 

Les Droits de l'Homme sont nés en France, et tous les régimes depuis la révolution en ont solennellement proclamé leur version. Pour n'en citer qu'une:

La libre communication des pensées et des opinions est un des droits les plus précieux de l'homme. Tout citoyen peut donc parler, écrire et imprimer librement; et nul ne doit être inquiété pour ses opinions, pourvu que leur manifestation ne trouble pas l'ordre public établi par la loi.  (Les Déclarations des Droits de l'Homme, Textes présentés par Lucien Jaume, GF Flammarion, 2001 p.281)

Plusieurs versions ajoutent même que ce droit est 

une conséquence si nécessaire du principe de la liberté de l'homme, que la nécessité de l'énoncer suppose ou la présence ou le souvenir récent du despotisme. (Idem, p.258)

A plus forte raison, le seul fait qu'il y ait des procès sur des opinions exprimées relève du despotisme.

1885: la statue de la Liberté émerge de l'atelier parisien de son sculpteur

Mais revenons vers la triste réalité du 21ième siècle. Tout le monde n'est pas prêt à risquer, comme Houellebecq, un an de prison et 45000 euros d'amende, ou a les moyens d'affronter des coalitions d'organisations beaucoup plus puissantes que lui. Ceux qui ne sont pas richissimes, héroïques ou idiots préféreront éviter des ennuis juridiques. On pense à Voltaire, à qui on attribue (faussement) 

Je me suis ruiné deux fois, la première fois pour avoir perdu un proces, 

la seconde fois pour en avoir gagné un. 

Ainsi, la liberté meurt une mort lente et invisible, par l'autocensure des citoyens devant la complicité du pouvoir.

P.S. Lire également: la condamnation de Brigitte Bardot. 

De Gaulle over de moslims

Citaat

Alain Peyrefitte, C'était de Gaulle, Editions de Fallois/FAYARD 1994. (Peyrefitte leidde verschillende belangrijke ministeries en was gedurende een jaar of vier de woordvoerder van generaal de Gaulle.)

(p.1) Ik wantrouw herinneringen; zij laten het afweten, zoals het liedje [Jeanne Moreau, J'ai la mémoire qui flanche] zegt. (...) De enige verdienste van dit boek is, dat de gerapporteerde uitlatingen van dag tot dag opgetekend waren. Toen ik ze ontcijferde ontdekte ik er tot mijn verrassing vele details die ik vergeten was. Er zijn er bij die ik nauwelijks zou kunnen geloven, zozeer spreken zij mijn sindsdien gevormde ideeën tegen, als ik niet zeker wist dat ik mij altijd verplicht had ze met mijn eigen stenoschrift op te tekenen of ze op papier te zetten terwijl de woorden nog in mijn oren klonken. (...) Het heeft tot maart 1959 geduurd voor ik met hem [de Gaulle] een eerste diepgaand onderhoud had.

 (p.52) Het Elysée, donderdag 5 maart 1959. 

Generaal de Gaulle. Het is een goede zaak dat er gele, zwarte en bruine Fransen zijn. Zij tonen aan dat Frankrijk voor alle rassen openstaat en dat het een universele roeping heeft. Maar op voorwaarde dat zij een kleine minderheid blijven. Anders zou Frankrijk niet langer Frankrijk zijn. Wij zijn toch in de eerste plaats een Europees volk van blank ras, grieks-latijnse cultuur en christelijke godsdienst.
Men moet zich geen fabeltjes laten wijsmaken! Bent u die moslims al eens gaan bekijken? Hebt u ze gezien, met hun tulbanden en djellaba's? U ziet toch wel dat dat geen Fransen zijn! Zij die de 'integratie' aanprijzen hebben de hersenen van een colibri, ook al zijn ze zeer geleerd (hij moet aan Soustelle gedacht hebben). Probeer eens olie en azijn te integreren. Schud maar met de fles. Na enkele ogenblikken zullen ze zich opnieuw scheiden. Noordafrikanen zijn Noordafrikanen, Fransen zijn Fransen. Gelooft u echt dat het Franse lichaam tien miljoen moslims kan absorberen, die er morgen twintig miljoen zullen zijn en overmorgen veertig?
Als wij de integratie zouden doorvoeren, als alle Algerijnse moslims en berbers als Fransen zouden beschouwd worden, hou zou men ooit verhinderen dat zij zich in het moederland komen installeren, waar de levensstandaard zoveel hoger is? Mijn dorp zou niet langer Colombey-les-Deux-Églises heten, maar Colombey-les-Deux-Mosquées!

Lang nadat ik mij had teruggetrokken heb ik nog verbaasd gestaan over die vrije manier van spreken, die pakkende formuleringen, die voorspellingen van een helderziende die in zijn glazen bol leest.

(p.56) Het Verguld Salon, 20 oktober 1959.

Generaal de Gaulle. Hebt u er bij stilgestaan dat de Noordafrikanen zich met vijf en dan met tien zullen vermenigvuldigen terwijl de Franse bevolking ongeveer dezelfde zal blijven? Dat er tweehonderd en dan vierhonderd Noordafrikaanse afgevaardigden in Parijs zullen zijn? Ziet u al een Noordafrikaanse president in het Elysée?

Bemerking

De uitlatingen van de Gaulle hebben betrekking op de vraag of Algerije al dan niet een integrerend deel van Frankrijk moest zijn. Het is uitgerekend de Gaulle die gemaakt heeft dat het antwoord neen geworden is. De citaten onthullen zijn redenen.

Ik heb het Franse woord Arabe als Noordafrikaan vertaald. In het Nederlands is Arabier iets helemaal anders. De originele Franse tekst vindt u hier.

De Gaulle sur les musulmans

Citation

Alain Peyrefitte, C'était de Gaulle, Editions de Fallois/FAYARD 1994. (Peyrefitte a été titulaire de plusieurs grands ministères et porte-parole du général de Gaulle pendant quelque quatre ans.)

(p.1) Je me méfie de la mémoire : elle flanche, comme dit la chanson. (...) Le seul mérite de ce livre, c'est que les propos qu'il rapporte ont été notés au jour le jour. En les déchifrrant, j'ai eu la surprise d'y découvrir maints détails que j'avais oubliés. Il en est auxquels j'aurais eu de la peine à croire, tellement ils contredisent les idées reçues, si je ne savais que je me suis toujours imposé de les prendre avec ma sténographie personelle, ou de les jeter sur le papier tant que les mots résonnaient à mon oreille. (...) J'ai attendu mars 1959 pour avoir avec lui [de Gaulle] mon premier entretien approfondi.

 (p.52) Elysée, jeudi  5 mars 1959. 

Général de Gaulle. C'est très bien qu'il y ait des Français jaunes, des Français noirs, des Français bruns. Ils montrent que la France est ouverte à toutes les races et qu'elle a une vocation universelle. Mais à condition qu'ils restent une petite minorité. Sinon, la France ne serait plus la France. Nous sommes quand même avant tout un peuple européen de race blanche, de culture grecque et latine et de religion chrétienne.
«Qu'on ne se raconte pas d'histoires ! Les musulmans, vous êtes allé les voir? Vous les avez regardés, avec leurs turbans et leurs djellabas? Vous voyez bien que ce ne sont pas des Français ! Ceux qui prônent l'intégration ont une cervelle de colibri, même s'ils sont très savants (il doit penser à Soustelle). Essayez d'intégrer de l'huile et du vinaigre. Agitez la bouteille. Au bout d'un moment, ils se sépareront de nouveau. Les Arabes sont des Arabes, les Français sont des Français. Vous croyez que le corps français peut absorber dix millions de musulmans, qui demain seront vingt millions et après-demain quarante?
«Si nous faisions l'intégration, si tous les Arabes et Berbères d'Algérie étaient considérés comme Français, comment les empêcherait-on de venir s'installer en métropole, alors que le niveau de vie y est tellement plus élevé? Mon village ne s'appellerait plus Colombey-les-Deux-Églises, mais Colombey- les-Deux-Mosquées !»

Longtemps après m'être retiré, je suis resté tout étonné devant cette liberté de propos, ces formules jaillissantes, ces pronostics d'extra-lucide lisant dans la boule de cristal.

(p.56) Salon doré, 20 octobre 1959.

 Général de Gaulle. «Avez-vous songé que les Arabes se multiplieront par cinq puis par dix, pendant que la population française restera presque stationnaire? Il y aurait deux cents, puis quatre cent députés arabes à Paris? Vous voyez un président arabe à l'Elysée?»

Note

Les propos de De Gaulle se rapportent à la question si l'Algérie devait être, oui ou non, une partie intégrante de la France. C'est justement de Gaulle qui a fait que la réponse soit non. Les citations dévoilent ses raisons.

Het Vlaamse noodlot in drie jaartallen

1585 en 1830 zijn rampzalige jaartallen geweest. En 1989, want toen begon VTM uit te zenden. (Geert Van Istendael, in Dierbare vijanden door Benno Barnard, Knack 7 maart 2007, blz. 30) 

De val van Antwerpen, in 1585, was een militaire episode en had op zich niets definitiefs. Zestig jaar later, in 1645, werd de vesting Hulst nog veroverd door prins Frederik Hendrik, als opstapje naar de herovering van Antwerpen. Constantijn Huygens, wiens moeder een Antwerpse was, schreef Op d'overwinning van Hulst, aan Antwerpen, een gedicht waarin hij de stad opriep zich vrijwillig over te geven. Het gedicht eindigt aangrijpend met

Kiest banden van geweld of vriendschap, storm of stilt';

Kiest of gij zuster staan of slave liggen wilt.

Helaas, het heeft niet mogen zijn. In 1645 was het weerbare volksdeel al lang verdwenen, wat overbleef had de roomse godsdienst van de bezetter omarmd en er was geen animo om 'als zuster te staan'. De Vlamingen zijn als slaaf blijven liggen, tot op de huidige dag. Hun lot werd in 1648 definitief bezegeld door de Vrede van Munster. In die zin is 1648 een veel fatalere datum dan 1585. De separatistische operetteopstand van 1830 maakte met steun van het Franse leger een einde aan de heruitgave van de Verenigde Nederlanden. Over de fataliteit van de derde datum, 1989, kan ik mij niet uitspreken. Ik heb zo'n afkeer van Vlaamse kromtaal en politieke indoctrinatie dat ik al heel lang met geen Vlaamse radio of TV meer geconfronteerd wil worden, en ik kan de gevolgen van VTM dus niet inschatten.

P.S. Men mag de Spanjaarden 'bezetters' noemen vanaf 1581. In dat jaar werd de koning van Spanje door het Plakkaat van Verlatinghe door de Staten Generaal afgezet als heerser over de Nederlanden. Vóór die gebeurtenis was de koning van Spanje de wettelijke graaf van Vlaanderen, hertog van Brabant, graaf van Holland enzovoort.

Einstein fails his Calculus homework

Among Einstein's favourite remarks was  

God does not care about our mathematical difficulties; 
He integrates empirically 

(page 236—also here— in the 1942 edition of Quest, the evolution of a scientist by Einstein's collaborator Leopold Infest). Einstein, so it seems, has tried to mimick the Creator in this, somewhat less successfully. On March 24, 1917 he sent a letter—also here— (reproduced in Natuur en Techniek 43 no 5, May 1975, p. 284) to Dutch astronomer De Sitter, containing —among other things— the following two integrals.

Some elementary calculus shows that the first is right and the second wrong. In pencil, de Sitter completed the answer to the first integral (which is finite all right); he crossed out Einstein's wrong result for the second, replacing it with the correct answer, which is infinity. In fact, what Einstein gives is the right answer to another integral, viz.

He seems to have mixed up

No big deal. Scientists, like ordinary people, make errors all the time. It's somewhat embarrassing if you find out after you sent it to a journal or a colleague, though. This said, while Einstein was a theoretical physicist of epoch making status, he was not much of a mathematician. Speaking of which. In 1935, a comprehensive list of Errors of Mathematicians from the origins to the present day (also here) was published. Only Galois (killed at the age of 20) is mentioned with a clean record. Newton (died at 84 of old age and mercury fumes) lived long enough to make it into the list, with no less than two items, one dealing with the motion of equinoxes, the other with surface area and arc length of a general oval. The latter is essentially a problem of integration, but what a distance from Einstein's elementary calculus! Einstein, not a mathematician, was not even eligible for the list, while Newton was one of the greatest physicists and one of the greatest mathematicians of all time.

One more thing to remember: as the great Besicovitch supposedly said (in these very words)

mathematician reputation rests on number of his bad proofs


*

Een irriterende taalfout van Nederlanders

Taal is aan mode onderhevig, en wie een beetje 'hip' wil overkomen doet er goed aan, de laatste trend op te pikken. Daarnaast is er nog de massa die gewoon met elke wind meedrijft bij gebrek aan een eigen norm. Zo is het woord 'plaats' in het laatste decennium absoluut taboe geworden. Het Nederlands kent 'plaats' en 'plek' als verwante woorden, met soms het ene en soms het andere aangewezen. Op zijn been heeft men een blauwe 'plek' en wie 'blauwe plaats' zegt maakt zich belachelijk. Men heeft een bepaalde officiële 'geboorteplaats' en wie daar 'geboorteplek' van maakt... is het slachtoffer van de laatste modegril. Het is irriterend, zeker, en soms ongewild komisch (een 'geboorteplek' doet mij aan een moedervlek denken) maar echt rampzalig is het niet. Ach, het zal wel weer overwaaien.

Van een heel andere orde is het feit dat Nederlanders een bepaald werkwoord uit hun woordenschat geschrapt hebben (tot daar nog aan toe) en dat gewoon vervangen hebben door zijn tegendeel. Een beetje zoals taalarme Vlamingen het werkwoord 'heten' verloren zijn, en dat vervangen hebben door zijn tegendeel 'noemen'. Correct sprekende Vlamingen doen dat niet, en voelen de fout scherp aan. Het Nederlandse geval is erger: veel verspreider, en dieper ingeworteld. Het gaat om het werkwoord 'meebrengen', dat vervangen is door zijn tegendeel 'meenemen'. Op het Nederlandse territorium is de verdwijning van het werkwoord 'meebrengen' totaal. Het zou een irriterende maar onschuldige gril zijn mocht het, zoals bij 'plaats/plek', om twee varianten gaan, maar 'meebrengen/meenemen' zijn wel degelijk elkaars tegendeel, zoals 'komen' en 'gaan' elkaars tegendeel zijn. Dat is letterlijk het geval, want meebrengen is 'bij je hebben als je komt' (voorbeeld: 'iets lekkers meebrengen voor bij de koffie') en meenemen is 'bij je hebben als je ergens heen gaat' (voorbeeld: 'eten meenemen voor onderweg').

In het mooie AVRO-programma 'Tussen Kunst en Kitsch' hoor je een expert aan een bezoeker wel eens vragen 'Wat heeft u meegenomen?' waarop de betrokkene zonder enige schaamte een gouden horloge op tafel legt waarvan hij beweert dat het van zijn grootvader geweest is. Ik zou mij door de vraag, wat ik meegenomen heb, in mijn eer aangesproken voelen!

Of deze. In een documentaire, op 9 februari 2009 door de VPRO uitgezonden, legde een economist uit wat de originaliteit was van de Singaporese visie in 1965. Toenmalige ontwikkelingslanden waren ervan overtuigd, aldus de zegsman, dat foreign investment is capitalists taking the profits and running away terwijl Singapore said: ‘no! Foreign investors bring in capital.' De pregnante tegenstelling tussen 'take the profits' en 'bring in capital' werd in de ondertitels weergegeven als 'smeren hem met de winst' en ... 'nemen kapitaal mee'. Pardon? Dat is geen tegenstelling, maar gewoon twee keer hetzelfde! Het is de weergave van 'take the profits' en 'take the capital', want to bring = meebrengen, to take = meenemen.

Wie zich het werkwoord 'meebrengen' nog herinnert, maar meent dat 'meenemen' hetzelfde betekent, moet eens de voorbeelden bekijken die Van Dale bij 'meebrengen' geeft, en die naar zijn 'meenemen' vertalen. Hij krijgt dan het volgende:

'het ene woord neemt het andere mee'

'dat neemt de oude dag zo mee'

'ieder kind neemt zijn eigen zorgen mee'

'zijn eigen belang neemt dit zo mee'

'dit neemt natuurlijk mee...'

'de gelegenheid nam het mee'

'het gebruik neemt dit mee'.

Of deze, een citaat dat het Woordenboek der Nederlandsche Taal onder 'medebrengen' geeft:

'wij hebben op deze wereld niets meegenomen

 en zullen daar ook niets uit wegdragen'.

Trouwens, als 'meebrengen' (met zich brengen) en 'meenemen' (met zich nemen) synoniem zijn, dan zouden ook 'brengen' en 'nemen' dat moeten zijn. Dan betekent 'ik neem uw geld' hetzelfde als 'Ik breng uw geld.' Fraaie samenleving wordt dat in Nederland!

Neen, het is onmiskenbaar een fout, en niet eens zo erg oud. Bij de intocht van Sinterklaas in Amsterdam, in 1934, riepen de Amsterdamse kinderen de Zwarte Pieten toe (horresco referens): Dag roetmoppen! Heppie wat foor me meegebracht? (Eugenie Boer en John Helsloot, Het Sinterklaasboek, Waanders Uitgevers 2009, blz.231.) Een 0 voor Politieke Correctheid en Dictie, maar een 10 voor Woordenschat! Bomans (gestorven in 1971) heeft ongeveer het beste Nederlands sedert Multatuli geschreven, en bij hem vindt men die fout evenmin als bij de Amsterdamse straatjochies. Bij de laatste zitting had Thijm een doosje meegebracht, schrijft hij keurig (Werken V, blz.727). Kees van Kooten, doorgaans ook voortreffelijk, betrapt men er wel op. Zijn vrouw, die hem zegt dat de drogist nog wel enkele kwikthermometers in huis heeft, krijgt te horen: **** er dan vanmiddag eentje mee, alsjeblieft.  (Humo 1990, in: Het Leukste uit Humo, 2001, blz.28, Thermotut). Kees toch! Waren uit een winkel 'meenemen' gaat zelfs de slappe rugge(n)graatloze Van Dale te ver. In zijn editie van 1976 (de eerste waarin het verschijnsel vermeld staat) heet het dat 'meenemen' in de betekenis 'meebrengen, t.w. als gekochte waar' af te keuren is. In de editie 1984 is dat al afgezwakt tot eigenlijk onjuist, en in 2005 is er van afkeuren geen sprake meer: onder de betekenissen van 'meenemen' staat gewoon 'meebrengen, t.w. als gekochte waar'. Zo gaan normen en waarden dus teloor. Overigens, wat doet het er eigenlijk toe, dat Van Dale iets wel of niet afkeurt? In de voorwoorden bij de diverse edities leest men zowel dat het woordenboek 'gewoon registreert' als dat het 'in principe normeert', wat dat laatste ook mag betekenen. Veel zal het wel niet zijn, want het debiele 'noemen' voor 'heten' wordt afgedaan met de geografische toevoeging 'in België'.  

In dit plaatje uit 1950 (vertaling door en voor Nederlanders) staat het nog netjes zoals het hoort: links 'meebrengen', rechts 'meenemen'.

Het oudste optreden van het irriterende verschijnsel heb ik waargenomen bij Jan Cremer, Made in U$A, geschreven in 1968: 'Neem voor mij een broodje ham en kaas met een zure augurk en een lichte koffie mee,' gilde ze naar een jongen die eerst aan een bureau had gezeten en nu de deur uitliep (p.137). Cremer schrijft slordige, kromme zinnen en zijn primeur heeft geen verdienste. Daarentegen: Portnoy's klacht, een uiterst correcte vertaling door Else Hoog, dateert uit diezelfde tijd (verscheen in 1969) en bevat nog uitsluitend het correcte "meebrengen". In 1979 is het al volop prijs in Dood op krediet, de overigens magistrale vertaling door Frans van Woerden van Céline's knoert. De drank namen we om de beurt mee (p.510) betekent volgens mij dat ieder om de beurt de drank ontvreemdde, maar het origineel leert mij dat er wel degelijk zou moeten staan brachten we om de beurt mee (on en ramenait chacun son tour). 

Toegevoegd 8 december 2020. Uit Facebook:

'Antiracisten zijn de echte racisten'

Uit: Ivan Rioufol, De l'urgence d'être réactionnaire (Presses Universitaires de France, 2012). Franse tekst hier.

Maar wie heeft het over rassen? Alleen antiracisten geobsedeerd door herkomst.  Zij zijn het toch, die de natie willen herleiden tot ethnische kenmerken die haar vreemd zijn? (blz.44, Hoofdstuk De tyrannie van de politieke correctheid)

De waarheid is, dat gij [waarde zelfverklaarde antiracisten] de maatschappij geracialiseerd hebt, door de lof te zingen van de halfbloed, dat eindpunt van de volmaakte mens, zoals Gobineau indertijd de lof zong van de arische mythe. Gij zijt de echte racisten geworden, door voortdurend in termen van 'ethnieën' te denken. Gij, die iedereen die u tegenspreekt voor fascist uitmaakt, ziet gij dan niet hoe gij u gedraagt, door een boekhouding bij te houden van zwarten en moslims op de televisie, in het parlement, bij voetbaltrainers, in de clubs? Omdat gij de verkiezing van Barack Obama absoluut wou zien als de overwinning van de zwarte of halfbloed, hebt gij van de huidskleur en haar mengelingen een kwaliteitskenmerk gemaakt, en dat in een natie die nooit de uiting van enig ras of godsdienst geweest is, en die dat in haar grondwet onmogelijk maakt. Gij zijt geobsedeerd geraakt door herkomst, wat u niet belet alle anderen te verbieden ernaar te verwijzen. (blz.127, Hoofdstuk Antiracisten, de echte racisten).

«Les antiracistes, ces vrais racistes»

Citation

Tirée de: Ivan Rioufol, De l'urgence d'être réactionnaire (Presses Universitaires de France, 2012).

Mais qui parle de races, sinon les antiracistes obnubilés par les origines? Ne sont-ce pas eux qui veulent réduire la nation à des caractéristiques ethniques qui lui sont étrangères? (p.44, Chapitre La tyrannie du politiquement correct)

La vérité est que vous [chers antiracistes autoproclamés] avez racialisé la société, en faisant l'éloge du métis, cet aboutissement de l'homme parfait, comme Gobineau faisait en son temps l'éloge du mythe aryen. Vous êtes devenus les vrais racistes, à vouloir raisonner en fonction des «ethnies». Vous qui pouvez traiter de fasciste un contradicteur, ne voyez-vous pas comment vous vous comportez, en comptabilisant les Noirs et les Arabes à la télévision, au parlement, chez les entraîneurs de foot, dans les clubs? Parce que vous avez voulu voir dans l'élection de Barack Obama la victoire de l'homme noir ou métissé, vous avez fait de la couleur de la peau et de ses mélanges un critère de qualité, dans une nation qui n'a jamais été l'expression d'une race ni d'une religion, et qui se l'interdit dans sa Constitution. Vous êtes devenus obsédés par les origines, tout en interdisant aux autres d'y faire référence. (p.127, Chapitre Les antiracistes, ces vrais racistes).