19 January 2019

Jeugdsentiment: Bill Rocky

Ik ben van proletarische komaf, en ben opgegroeid in een gezin waar niet gelezen werd. Wij hadden geen enkel boek in huis, en ik heb mijn vader nooit iets anders zien lezen dan de krant, en mijn moeder idem, af en toe aangevuld met Paris Match die ze van haar mondaine broer in Knokke kreeg.

Mijn eigen leeshonger daarentegen was onverzadigbaar, en zodra ik kon lezen las ik alles wat ik onder handen kreeg. Op zekere dag kreeg ik van de bovenbuurvrouw Madam V op de Brugsesteenweg 205 Uitkerke een boekje van 6 frank cadeau dat zij voor mij uit de Nopri in de Kerkstraat in Blankenberge meegebracht had. Het was een aflevering uit de pulpserie rond de westernheld Bill Rocky, een uitgave van het legendarische uitgevershuis Ivanov. ('Ivanovkes' waren een begrip.)

Het is ermee geëindigd dat ik vele avonturen van B.R. verslonden heb, en toen een van de nummers een foto van de held bevatte heb ik die ingelijst en op mijn 'kamer' (in feite de overloop van de zolder) geëtaleerd. Ik herinner mij geen titels meer, maar wel flarden van 1 bepaald verhaal, dat zich afspeelt in Santa Fe, waar een zekere Kraft een ingenieuze truc uithaalt met een kartonnen silhouet voor het raam, waarmee hij de indruk wekt thuis te zijn. De plaats Santa Fe heeft voor mij altijd een magische klank behouden, en bij overdracht heb ik ook sympathie opgevat (en behouden) voor plaatsen als San Antonio en San Diego, waar ik nooit geweest ben. Naarmate de serie vorderde werd de strikte Far West trouwens verlaten, en speelden de feiten zich over heel de V.S. af. Op de foto die ik had noemde B.R. zich een G-man, met de G van (als ik mij goed herinner) zowel Gun als Government.

Vandaag heb ik de literaire antecedenten van Bill Rocky nagetrokken, en zo belandde ik in Duitsland. De Vlaamse Bill Rocky's blijken immers vertalingen uit het Duits te zijn, waarbij ook de kaft zonder meer overgenomen werd. Vergelijk hieronder maar de versie van 40 Pfennig met die van 6 frank:



De Duitse serie verscheen van 1950 tot 1954 en telde 108 titels (zie hier). Er worden, behalve 'Bill Rocky' zelf, nog drie auteurs genoemd: Karl Dwen, Jim Gray en Charly Grant. De laatste twee zijn pseudoniemen van Joachim Rennau (overleden 1993), die voor 'zijn' Bill Rocky's ervaring en voorbeelden genoeg had in zijn Billy Jenkins-serie. Wie achter de eerste 'Bill Rocky' en achter 'Karl Dwen' schuilgaat is minder duidelijk, want deze afleveringen van B.R. blijken ingekorte bewerkingen te zijn van eerder werk van de hand van Paul Oskar Erttmann. Die schuilnamen duiken maar op enkele jaren na het overlijden van Erttmann (1944).




Erttmann en Rennau rangschikt men in de Heimat onder Trivialliteratur, en het zal niemand verbazen wie Rennau als zijn grote voorbeeld en inspirator noemt: Karl May.

Uit het voortreffelijke


leer ik dat de Vlaamse "Bill Rocky" verscheen van 1954 (ik was toen 7) tot 1957, en dat "de" foto in het eerste nummer stond. Maar toen ik dat nummer in handen kreeg zal het eerder 1957 dan 1954 geweest zijn! Er zijn 76 nummers verschenen.




Zoals men op de kaften kon zien bevatte elk nummer van Bill Rocky niet alleen "de beste Wild-West verhalen" maar ook een van "IVANOV's detective verhalen". Waarschijnlijk heb ik ook die telkens gelezen, hoewel ik mij niets herinner van "inspecteur Robert, de beroemde Gentse speurder". Zij waren ondertekend door de exotische Sacha Ivanov. De echte namen achter 'Ivanov' kon men al in het katholiek Lectuur-Repertorium van 1953 vinden: eerst de Gentse onderwijzeres Rachel Ysebie-Van Overbeke (vandaar I-van-ov) en later haar man René Ysebie. Beiden hebben ook ander literair werk geproduceerd dan de Ivanov-pulp en, katholiek zijnde, kregen ze zelfs goede punten mee van de nijvere paters. Achteraf namen dochter en schoonzoon op hun beurt de literaire fakkel over, en schreven voort onder de schuilnaam 'Ivanov'. Onderstaande roman:


verschenen op 13 juni 1952, kunt u hier ademloos helemaal uitlezen. De "Sacha Ivanov" die ondertekent is dochter Regina Ysebie. Vergeet niet achterin het Hoekje van de Will Ferdy-Club te bezoeken! Will Ferdy had iets met Regina (omgekeerd, eigenlijk) en Ivanov-roman #363, Liefde is geen sprookje, verschenen in 1950, is door hem geschreven! (Rijpens, p.35).

*