Hemingway's non-Pulitzer Prize (1941)

 Sources:

Anthony Burgess,  Ernest Hemingway. Thames and Hudson, 1978.

Rena Sanderson (ed.). Blowing the bridge. Essays on Hemingway and For Whom the Bell Tolls. Contributions in American Studies, number 101. Greenwood Press, 1992.

Page numbers are from the Arrow Books edition, 1994.

*

Hemingway's novel For Whom the Bell Tolls was published in late 1940. In 1941, it was nominated for the Pulitzer Prize for Fiction, but Dr. Nicholas Butler, president of Columbia University, vetoed the proposal, and no award was given that year. Some say he claimed that the book possessed little literary merit [Burgess 83], others that he deemed the novel offensive. The latter must be true, because even university presidents must have seen that it is a masterpiece. It is one of the finest novels you can read.

A love story set against the background of a great war is a successful literary formula, as—among others—Tolstoy with War and Peace and Hemingway himself with A Farewell to Arms had already proved. With For Whom the Bell Tolls Hemingway easily outdoes them both. The military action is an unimportant episode of the Spanish civil war (1936-1939), which opposed the left-wing government to a right-wing rebellion lead by general Franco. Hemingway’s novel is the best testimony that this war was not "good" versus "evil", or "democracy" versus "dictatorship". Had the government won, the outcome would have been a Stalinist republic. As it lost, the outcome was an ancien régime installed for decades. Heroism and brutal atrocities were on both sides of the front line.

By the spring of 1937, Madrid was government territory (inefficiently run by communists and anarchists), while nearby Segovia and the little town of La Granja were in the fascist zone. On Monday May 31, 1937 the government launched an offensive and tried to take Segovia with three divisions. They made it to La Granja, but had to retreat on June 6, after heavy losses. The novel ends on the morning of the offensive, before noon. Three and a half days earlier, the main character, Robert Jordan (an American volunteer and Spanish professor) had crossed the front line into the fascist zone, where he is to blow a bridge immediately after the start of the offensive. To do so, he is to cooperate with an anti-fascist guerrilla band in the mountains.

Hemingway, who covered the war from Madrid, had left Spain shortly before the offensive began.  Most of his information on the Spanish situation is locally gathered from first hand. Robert Jordan is copied after the American volunteer Robert Merriman, who went missing in the war and was probably captured and shot. It was very rare to be captured and live.

But wouldn’it be luxury to fight in a war some time where, when you were surrounded, you could surrender? Estamos copados. We are surrounded. That was the great panic cry of this war. Then the next thing was that you were shot; with nothing bad before if you were lucky. (p.325)

Hemingway also put much of his personal self into Robert Jordan. Jordan’s father (like Hemingway’s) has committed suicide and here is how the subject is first mentioned. Pilar has learned that Jordan’s father was a ‘republican’, and doesn’t distinguish between the new heavily fought Spanish Republic and the United States, ‘which is a country of republicans’.

‘And is thy father still active in the Republic?’ Pilar asked.
‘No. He is dead.’
‘Can one ask how he died?’
‘He shot himself.’
‘To avoid being tortured?’ the woman asked.
‘Yes,’ Robert Jordan said. ‘To avoid being tortured.’ (p.69-70)

Only much later, Jordan speaking to himself, it turns out that this torture was not warlike, but domestic, inflicted by his wife. Hemingway hated his mother.

Besides Jordan, other characters are also copied after life: Pilar (who survived the war), El Sordo (who died in it, though not in the way described) and Maria, a communist nurse’s aid whose father had been shot and who had been raped countless times over the months in prison. The slaughtering of fascists thrown from a cliff, recounted by Pilar, is also based on real facts. It happened in 1936, in Ronda (Malaga), and many pictures of the place can be found, taken by tourists unaware of the tragic event.

Some military leaders, like Duval and Marty, appear under their own name. The general whose pseudonym in the novel is 'Golz' operated under another pseudonym, 'Walter', in real life; his real name was Karol Swierczewski, and he was a Pole in Russian service (in Spain). Hemingway’s bridge is not unlike the Arganda bridge, which had played a crucial role in the Jarama battle (February 1937).

It is relocated, though, and some claim it is a blown-up version (pun intended) of the small bridge Puenta La Cantina over the Arroyo del Puerto del Paular, on the way from Puerto de Navacerrada to La Granja. Hemingway did tour the front line on horseback.

The novel is a masterpiece, and beautiful passages (in the literary sense) abound. Here is just one from many. The scene is based on real events that happened to the real Maria.

‘[M]y father was the Mayor of the village and an honorable man. My mother was an honorable woman and a good Catholic and they shot her with my father because of the politics of my father who was a Republican. I saw both of them shot and my father said “Viva la Republica,” when they shot him against the wall of the slaughter-house of our village.

‘My mother standing against the same wall said “Viva my husband who was the Mayor of this village,” and I hoped they would shoot me too and I was going to say “Viva la Republica y vivan mis padres.’ But instead there was no shooting but instead the doing of the things.

‘Listen. I will tell thee of one thing since it affects us. After the shooting at the matadero they took us, those relatives who had seen it but were not shot, back from the matadero up the steep hill into the main square of the town. Nearly all were weeping but some were numb with what they had seen and the tears had dried in them. I myself could not cry. I did not notice anything that passed for I could only see my father and my mother at the moment of the shooting and my mother saying, “Long live my husband who was Mayor of this village,” and this was in my head like a scream that would not die but kept on and on. For my mother was not a Republican and she would not say, “Viva la Republica,” but only Viva my father who lay there, on his face, by her feet.’ (p.374-375)

Hemingway renders the local Spanish dialect, old Castilian, by archaic English and awkward constructions meant to sound like literal translations, like And knowest thou not what it is for? (p.48) I found the effect (sometimes rather biblical) quite convincing, though there are different opinions. 

Some (mild) criticism.

I find it hard to believe that a mounted soldier, spearheading a disciplined cavalry unit on the move, is so far ahead that he can be shot without the shot being heard by the others. (Chapter 21.)

Spain counts in meters and kilometers, not yards and miles. It’s very unlikely that Pilar would give distances in yards (p.410), and even more unlikely that Anselmo would count in meters on p.39 and return to yards on p.45.

The general commanding the 35th division is systematically called 'Golz', except on p.264, where he appears under his ‘real pseudonym’ Walter.

And this:

He had never thought that you could know that there was a woman if there was battle; nor that any part of you could know it, or respond to it; nor that if there was a woman that she should have breasts small, round and tight against you through a shirt; nor that they, the breasts, could know about the two of them in battle. But it was true and he thought, good. That’s good. I would not have believed that and he held her to him once hard, hard, but he did not look at her, and then he slapped her where he never had slapped her and said, ‘Mount. Mount. Get on that saddle, guapa.’ (p.488)

To my taste, knowledgeable breasts are not Hemingway’s finest image. And while I’m at it, Jordan’s goodbye to Maria is perhaps a little kitschy. But then, who am I?


P.S. Had German general von Lüttwitz read Hemingway's 1940 novel, he would have understood general McAuliffe's Christmas message, delivered during the Battle of the Bulge in 1944 (p.483).

Verhofstadt over islam en migratie

Uit Tweede Burgermanifest, 1989 (origineel hier), bladzijden 19/32 tot 25/32. De spelling is die van het manifest, de indeling van de uittreksels en de italieke nadruk is van ons.

*

1. Onze steden zijn na de fuzies van de jaren zeventig groter en killer geworden. Ook de buurt, de wijk, de straat waarin we leven, heeft een ander gezicht gekregen. Wie slaagde in het leven is vertrokken, gaan wonen buiten de stad. Wie minder geluk had, bleef in de stadskern: soms in grauwe wijken met veel verkrotte huizen en omgeven door vreemdelingen die we migranten zijn gaan noemen. In zo'n wereld overleven vergt een sterk bewustzijn, een diep besef van de eigen identiteit.

2. Bestaat er ergens ter wereld één zogenaamde multikulturele samenleving? En bestaat er ergens op deze aardbol één moderne samenleving die geen etnische invloeden van buitenaf heeft ondergaan? Neen, het ene noch het andere bestaat. Er zijn wel landen waar verschillende volkeren of meerdere religies naast elkaar gedijen, maar telkens is er een gemeenschappelijke band, één kultuur, één gemeenschappelijk verleden dat 'geschiedenis' heet.

3. De keuze tussen een multikultureel samenlevingsmodel of een massale terugkeer van vooral islamitische vreemdelingen is een simplisme, een vals dilemma. Is er echter een andere keuze? Is er een zogenaamde derde weg? Ja, er is er een. Het is de moeilijke, de aartsmoeilijke weg van de 'inburgering' om het met een eenvoudig woord te zeggen. Het gaat erom, net zoals in de Noordamerikaanse samenleving het geval is, de overwegend islamitische migranten de bij ons geldende levenswijze en waarden te doen aanvaarden.

4. De vraag is, of de islam wel in overeenstemming te brengen is met de liberale demokratie en de vrijheid, de verdraagzaamheid, de verscheidenheid en het tegensprekelijk debat zonder dewelke geen open samenleving mogelijk is.

5. Is de zaak Rushdie niet het ultieme bewijs van de onmogelijkheid van de islam zich in te passen in onze samenleving? Toont zij niet aan dat de islam in wezen een intolerante en totalitaire ideologie is, die botst met de kulturele, morele en juridische voorschriften die gelden in een open en demokratische samenleving? Het naast elkaar leven van kulturen en godsdiensten in West-Europa kan natuurlijk, maar dan wel met eerbiediging van de waarden die ten grondslag liggen aan onze beschaving en die hun uitdrukking vinden in de elementaire rechten en vrijheden die in onze grondwet opgenomen en gewaarborgd zijn.

6. De lijst van de voorvallen, waarbij we zonder enige weerstand te bieden telkens opnieuw zwichten voor dat fundamentalisme waardoor de inburgering van de migranten steeds problematischer wordt, is intussen erg lang geworden. Tijdens de betogingen in 1989 tegen Salman Rushdie liet men in de meeste Westeuropese hoofdsteden toe dat spandoeken werden meegedragen met erop de tekst 'Rushdie moet sterven': publieke aansporing tot moord, zonder dat dit tot enige juridische vervlging leidde. In datzelfde jaar werden in ons land het hoofd van de Moskee te Brussel en de bibliothecaris van het Islamitisch Cultureel Centrum vermoord, naar algemeen wordt verondersteld omdat ze een té gematigde houding hadden aangenomen tegenover het door Ayatollah Khomeini uitgesproken doodsvonnis, de 'fatwa'. Eveneens in datzelfde jaar 1898 waren verscheidene Eurposes landen in de ban van de vrouwensluier, de 'tsjador'. Na heel wat diskussie werd aan jonge islamitische meisjes in de gemeenschapsscholen de toelating verleend de tsjador te dragen en daardoor openlijk uiting te geven aan hun religieuze opvattingen. Hiermee werd voor het eerst sedert zeer lang het beginsel van de levensbeschouwelijke neutraliteit doorbroken, dat aan de basis ligt van ons openbaar onderwijs. Eveneens in meerdere Westeuropese landen, liet de overheid naar aanleiding van verscheidene migrantenrellen er zich toe overhalen vreemdelingen bij de politie in dienst te nemen. En in Groot-Brittannië eiste de islamitische gemeenschap onlangs zelfs het recht op, een eigen op de Koran gebaseerde justitie en rechtspraak te mogen uitbouwen.

7. Al deze voorvallen tonen duidelijk aan dat de islam meer wil zijn dan een godsdienst of een kultuur in een maatschappij van meerdere godsdiensten en meerdere kulturen. De islam is in werkelijkheid niet alleen een godsdienst, maar ook een ideologie, een sociaal-politieke leer die door de overheid wordt gekontroleerd. In wezen verschilt die toestand niet van het socialisme of het kommunisme dat aan de samenleving een bepaalde morele kode en een manier van leven wou opleggen. De islam is een maatschappijdoktrine, beleden door circa één miljard mensen die eigen opvattingen hebben over wat politiek en sociaal rechtvaardig is en wat niet.

8. De verdraagzaamheid in de liberale demokratie mag niet zo ver gaan, dat zij uiteindelijk uitmondt in een openlijk of zelfs maar stilzwijgend verdringen van de eigen waarden: de vrijheid van godsdienstbeleving, de gelijkberechtiging van man en vrouw, het pluralisme, de scheiding van Kerk en Staat. Die waarden door de islamitische gemeenschap in ons land doen aanvaarden en ernaar laten leven ook, is de weg van de 'inburgering' die moet worden bewandeld.

9. Uiteindelijk zullen we ook moeten leren beseffen dat de wereld niet kan blijven draaien rond de welvaart en de rijkdom van een twintigtal ontwikkelde landen die zonder beperking hun geldkoffers en hun grenzen open zetten. 

* *

Ironisch genoeg: met Verhofstadt als eerste minister is een grote politieke partij door de rechtbank de facto verboden op grond van z.g. racisme. Gelukkig staan Belgische rechters boven alle partijpolitiek, of men zou nog aan politieke maneuvers kunnen denken.

Een bladzijde Musil

Robert Musil,  

De man zonder eigenschappen, 

vertaald door Ingeborg Lesener, 

Meulenhoff Amsterdam 1989.

Tweede Boek, Derde Deel, 

13. Ulrich komt terug en wordt door de generaal ingelicht over alles wat hij heeft gemist

*

Situering. Wenen, begin 1914. In hoge kringen worden voorbereidingen getroffen voor een grote nationale huldiging van de keizer in 1918, als hij zijn ambtsjubileum zal vieren. Secretaris van het z.g. 'concilie' is Ulrich, door een ex-vriend omschreven als 'de man zonder eigenschappen'. Als waarnemer is bij de vergaderingen ook aanwezig generaal Stumm von Bordwehr, die met Ulrich familiair omgaat omdat zij elkaar van vroeger in het leger kennen. Ulrich is een tijdje weg geweest door het overlijden van zijn vader.

Terwijl Ulrich nog aan zijn bureau stond, rinkelde de telefoon, en toen Ulrich de hoorn opnam hoorde hij 'Ministerie van Oorlog, u spreekt met de afdeling Cultuur en Educatie, korporaal Hirsch', die, stomverbaasd opeens tegen Ulrichs eigen stem op te botsen, ijverig verzekerde dat Zijne Excellentie hem had bevolen elke morgen om tien uur te bellen, en dat hij meteen zelf aan de lijn zou komen.

Vijf minuten later bezwoer Stumm hem dat hij nog diezelfde ochtend 'bij uitstek belangrijke conferenties' moest bijwonen en Ulrich per se voordien nog moest spreken; op de vraag wat er aan de hand was en waarom het niet telefonisch kon worden afgedaan, zuchtte hij in de hoorn en maakte gewag van 'mededelingen, zorgen, problemen', zonder dat er iets naders uit hem te krijgen was. Twintig minuten later stopte er echter een fiaker van het ministerie van Oorlog voor het hek, en generaal Stumm betrad het huis, gevolgd door een ordonnans die een grote leren aktentas aan zijn schouder had hangen. Ulrich, die dit magazijn van 's generaals intellectuele zorgen nog heel goed kende van de opmarsplannen en het kadaster van grote gedachten [voorstellen van de generaal voor de geplande viering—C.I.], fronste vragend zijn wenkbrauwen. Stumm von Bordwehr glimlachte, stuurde de ordonnans terug naar de wagen, opende zijn tuniek om het sleuteltje van het veiligheidsslot te voorschijn te halen, dat hij aan een kettinkje om zijn hals droeg, en trok zonder een woord te zeggen twee grote commiesbroden voor de dag uit de tas die verder niets bevatte.

'Ons nieuwe brood,' verklaarde hij na een retorische pauze, 'ik heb het voor je meegebracht om te proeven!'

'Dat vind ik nu fideel van je,' zei Ulrich, 'dat je mij na een hele nacht reizen brood brengt in plaats van me te laten slapen.'

'Als je een borrel in huis hebt, wat wel aannemelijk is,' wierp de generaal tegen, 'gaat er na een doorwaakte nacht niets boven brood en jenever als ontbijt. Je hebt me eens verteld dat ons commiesbrood het enige is wat je in 's keizers dienst beviel, en ik mag graag beweren dat het Oostenrijkse leger als het om brood maken gaat op alle andere legers voorligt, vooral sinds de intendance dit nieuwe model "1914" heeft gelanceerd! Daarom heb ik het hier, dat is één reden. En verder, moet je weten, doe ik dat nu ook uit principe. Ik hoef natuurlijk niet de hele dag op mijn stoel te zitten en verantwoording af te leggen over elke stap die ik buiten mijn kamer zet, dat spreekt vanzelf; maar je weet dat de generale staf niet voor niets het Jezuïetencorps heet, en er wordt altijd gefluisterd als iemand vaak weg is, en Excellentie von Frost, mijn chef, heeft per slot misschien toch nog geen volstrekt juiste voorstelling van de omvang van de geest—van de civiele geest, bedoel ik—en daarom neem ik sinds enige tijd dus altijd die tas mee en een ordonnans, als ik er even uit wil, en om de ordonnans niet te laten denken dat de tas leeg is, stop ik er elke keer twee broden in.' [etc.etc.]

* *

P.S. De man zonder eigenschappen is onvoltooid gebleven. Het is voor 1/3 onderhoudend en soms ronduit geestig, maar bestaat voor 2/3 uit onuitstaanbare zever opgebouwd rond quasi-diepzinnige beschouwingen die doen denken aan de puberale 'verhandelingen' uit de middelbare school. Wie daarvan wil overtuigd worden kan zich hier met de Duitse tekst meten.

Open brief (z.g. racistisch) van Brigitte Bardot

Éditions Grasset & Fasquelle, 1999

p. 693-694 (hier de originele bladzijden)

Open brief aan mijn verloren Frankrijk

Een rasechte Française, dat ben ik. Mijn opvoeding en afstamming hebben mij met lichaam en ziel geworteld in dit land dat het mijne is, en waarvoor mijn grootvader en mijn vader moedig gestreden hebben tegen de Teutoonse onderdrukking en inval in de loop van de laatste twee wereldoorlogen, 1914/1918 en 1939/1940. Hun verwondingen, oorlogskruis en Legioen van Eer maakten integraal deel uit van een familie-erfgoed dat ertoe bijgedragen heeft in mij een patriottisch gevoel te smeden, onbewust maar in die mate aanwezig, dat ik, op het toppunt van mijn cinematografische roem, altijd geweigerd heb uit te wijken naar de Verenigde Staten die mij stapels goud aanboden, om representatief te blijven voor het beeld van het Frankrijk dat mij ‘Marianne’ maakte nadat ik aan mijn natie het equivalent opgebracht had van de deviezen van de Régie Renault. 

Samen met generaal de Gaulle en de Eiffeltoren ben ik misschien de bekendste Française ter wereld. Zonder er enige persoonlijk glorie uit te halen heb ik mijn bekendheid ten dienste gesteld van het dierenleed. Op vijfentwintigjarige leeftijd, toen ik moedig en vastberaden het hoofd bood aan de OAS, die probeerde mij  af te persen, begon ik, met de hulp van minister Roger Frey, minder wrede slachtmethodes voor slachtdieren te promoten. Ik werd vegetariër nadat ik ingezien had welke gruwel de mensen die arme z.g. consumptiedieren aandeden.

De Franse wet bekommerde zich indertijd niet om het lijden of de stress van de dieren die bij bewustzijn gekeeld werden en eindeloos leegbloedden. Die Franse wet werd, na tien lange jaren, gewijzigd en de dieren kregen het armzalige voorrecht om elektrisch versuft of verdoofd te worden, wat hun hart voort liet kloppen om ze leeg te laten bloeden, maar in een staat van onbewustzijn die hun het leed bespaarde zich langzaam te voelen sterven. Het was voor mij een trieste overwinning, maar toch een overwinning.

En zie, mijn land, Frankrijk, mijn grond, is opnieuw overweldigd, met de zegen van onze opeenvolgende bestuurders, door een vreemde overbevolking, met name islamitisch, waarmee wij verbonden worden, en naar wier wetten wij ons onderdanig plooien.  Van die islamitische overstroming moeten wij tegen wil en dank alle tradities ondergaan, de slechte interpretaties van hun godsdienst en het misprijzen voor de openbare orde waaraan onze politieke leiders zich onderwerpen met een lafheid die enkel in hun beunhazerij haar gelijke vindt.

Jaar na jaar zien wij de moskeeën zowat overal in Frankrijk opbloeien, terwijl onze klokkentorens zwijgen bij gebrek aan pastoors. Jaar na jaar veranderen de rituele slachtingen, heel vaak klandestien, zonder voorafgaande verdoving, de slachthuizen in plaatsen van verschrikking, waar de dieren, onze dieren, een doodstrijd en pijnigingen ondergaan vergelijkbaar met de wreedste heidense offers. En dan, naast dit alledaagse, dat onwettig is maar toegelaten en aanvaard wordt door de minister van Binnenlandse Zaken, is er de gruwel het Offerfeest die zich overal in Franktijk voltrekt en elk islamitisch gezinshoofd toestaat ‘zijn’ schaap te slachten. Terreur, om het even waar, on het even hoe, zonder enige hygiënische controle, in velden die ‘verhuurd’ worden door bereidwillige landbouwers, met de goedkeuring welwillend verleend door sommige prefecten, in trappenhuizen, in badkuipen. Tienduizenden arme dieren het een na het ander gekeeld met messen die in meerdere of mindere mate geslepen zijn, door onhandige offeraars die zich vaak meer dan eens moeten herpakken, terwijl de kinderen, met bloed bespat, baden in dit magma van terreur, van bloed dat gulpt uit half doorgesneden keeladers.

Zijn wij dan gek geworden, dat wij in die mate het onaanvaardbare aanvaarden? Waarom reageren wij niet, zoals die schapen die voorbestemd zijn voor onwettige offers? Zijn de Fransen lafhartig geworden, lafaards die zich tot de laatste druppel laten leegzuigen door belastingen die steeds  onaanvaardbaarder worden, en die de staat nog danken dat hij hun nog hun ogen laat om te wenen? Moet men, na de dolle koeien van de ‘menselijke waanzin’, doorgaan met het aanvaarden van de barbaarse concentratiekweek, waar koeien, kalveren, kippen, varkens… ingespoten en gevuld worden met scheikundige producten? Wie zou er geen weerzin van krijgen, zich te voeden met dat wrede dierenleed?

Gedurende vele jaren heb ik alle betrokken ministers gesproken, ik heb contact gehad met recteur Boubakeur van de Grote Moskee van Parijs, daarna met zijn zoon. Ik heb niets verkregen. Niets. Daarom schrijf ik vandaag, uitgeput, ontmoedigd, niet meer wetend wie te aanroepen of tot welke macht mij te wenden, omdat ze toch allemaal geleid worden door eenzelfde gedachte, deze brief aan ‘Opinions’. Ik verwijs ook naar het uittreksel van een artikel geschreven door Émile Zola aan de Figaro, op 21 maart 1896, waarin hij dit schreef: Zouden wij niet, over alle landen heen, kunnen beginnen met het eens te zijn over de liefde die men de dieren verschuldigd is? Misschien zou men, uitgaande van deze universele dierenliefde over de grenzen heen, tot universele mensenliefde komen?

Ik stel de vraag aan de regering van mijn land, aan de president voor wie ik gestemd heb met alle hoop in het hart, aan hen die ons vanuit Brussel op catastrofale wijze besturen, aan hen die ons het leugenachtig en idiote Diktat van de beruchte ‘Rechten van de Mens’ opleggen. Zou ik dan toch binnenkort verplicht zijn mijn land, verworden tot bloederige en gewelddadige grond, te ontvluchten om uit te wijken, en om elders, zelf emigrante geworden, het respect en de achting te vinden die ons helaas dagelijks ontzegd worden?

Brigitte BARDOT.

 *

*     *

 
In oktober 2001 heeft het Franse Hof van Cassatie Brigitte Bardot op grond van deze "Open brief aan mijn verloren Frankrijk" definitief veroordeeld voor aanzetten tot rassenhaat of rassengeweld.

Zover is het dus gekomen in Europa. Lees ook het proces Houellebecq. 

Lettre ouverte (dite raciste) de Brigitte Bardot

Éditions Grasset & Fasquelle, 1999

p. 693-694 (photos pdf)

Lettre ouverte à ma France perdue

Française de souche, je suis. Mon éducation, mes antécédents m'ont enracinée corps et âme dans ce pays qui est le mien et pour lequel mon grand-père et mon père ont combattu courageusement l'oppression et l'envahissement germaniques au cours des deux dernières guerres mondiales, 1914/1918 et 1939/1945. Leurs blessures, leurs croix de guerre et leurs Légion d'honneur ont fait partie intégrante d'un patrimoine familial qui a contribué à forger en moi un sens patriotique subconscient mais si présent, qu'au summum de ma plus grande gloire cinématographique j'ai toujours refusé de m'expatrier aux États-Unis qui me proposaient des ponts d'or afin de rester représentative de l'image d'une France qui me fit « Marianne » après que j'eus rapporté à ma nation l'équivalent des devises de la Régie Renault.

Avec le général de Gaulle et la tour Eiffel, je suis peut-être la Française la plus connue au monde. N'en tirant aucune gloire personnelle, je mis cette célébrité au service de la détresse animale. A l'âge de vingt-cinq ans, alors que l'O.A.S. essayait de me racketter que je leur tins tête avec courage et détermination, je commençai, avec l'aide du ministre Roger Frey, à mettre en place des méthodes d'abattage moins cruelles pour les animaux d'abattoirs. Je devins végétarienne après avoir compris l'horreur que les hommes faisaient subir à ces pauvres bêtes dites de consommation.

La loi française qui, à l'époque, ne se souciait ni de la souffrance ni du stress des animaux égorgés conscients n'en finissant plus de se vider de leur sang, la loi française, au bout de dix longues années, fut changée et les animaux eurent le pauvre privilège d'être étourdis ou anesthésiés électriquement, ce qui permettait à la coeur de continuer de battre afin de les vider de leur sang mais dans un état d'inconscience qui leur évitait la douleur de se sentir mourir lentement. Ce fut pour moi une triste victoire, mais une victoire quand même.

Et puis voilà que mon pays, la France, ma patrie, ma terre, est de nouveau envahie, avec la bénédiction de nos gouvernants successifs, par une surpopulation étrangère, notamment musulmane, à laquelle nous faisons allégeance ! Au droit desquels nous nous plions avec soumission.

De ce débordement islamique nous devons subir à nos corps défendants toutes les traditions, pour beaucoup les mauvaises interprétations de leur religion et le mépris de l'ordre public devant lequel nos dirigeants politiques se soumettent avec une lâcheté qui n'a d'égale que « leur trouille ».

D'année en année nous voyons fleurir les mosquées un peu partout en France, alors que nos clochers d'églises se taisent faute de curés. D'année en année, les abattages rituels, très souvent clandestins, sans étourdissement préalable, transforment les abattoirs en lieux d'épouvante où les animaux, nos animaux, subissent des agonies et des supplices dignes des plus atroces sacrifices païens. Et puis, en plus de ce quotidien hors la loi mais admis et accepté par le ministère de l'Intérieur, il y a l'atroce « Aïd-el-Kébir » qui se développe partout en France et autorise chaque chef de famille musulmane à égorger « son » mouton. La terreur, n'importe où, n'importe comment, sans contrôle sanitaire, dans des champs « loués » par des agriculteurs complaisants, avec l'aval des dérogations généreusement accordées par certains préfets, dans des escaliers d'immeuble, dans des baignoires. Pauvres dizaines de milliers de bêtes égorgées les unes devant les autres avec des lames plus ou moins effilées, par des sacrificateurs maladroits qui doivent s'y reprendre à plusieurs fois, pendant que des gosses, éclaboussés de sang, baignent dans ce magma de terreur, de sang giclant des jugulaires mal tranchées.

Sommes-nous devenus fous d'accepter à ce point l'inacceptable ? Pourquoi tels ces moutons voués à des sacrifices illicites ne réagissons-nous pas ? Les Français sont-ils devenus des lâches, des couards qui se laissent pomper jusqu'à la dernière goutte par des impôts, de plus en plus inadmissibles, remerciant encore l'Etat de leur laisser leurs yeux pour pleurer ?

Faut-il, après les vaches folles de la « folie humaine », continuer et accepter la barbarie de l'élevage concentrationnaire où les vaches, veaux, poulets, cochons… sont piqués et gavés de produits chimiques ? Comment ne pas se révolter de se nourrir de l'atroce souffrance animale ?

J'ai, depuis de nombreuses années, vu tous les ministres concernés, j'ai été en relation avec le recteur Boubakeur de la Grande Mosquée de Paris, puis avec son fils. Je n'ai rien obtenu. Rien.

Alors aujourd'hui, épuisée, écoeurée, ne sachant plus à quel saint me vouer, ni à quel pouvoir m'adresser puisqu'ils sont tous plus ou moins dirigés par une pensée unique, j'écris cette lettre à « Opinions ». Je me réfère aussi à l'extrait d'un article écrit par Emile Zola au Figaro, le 21 mars 1896, dans lequel il disait ces mots : « Alors est-ce qu'on ne pourrait pas de nation en nation commencer par tomber d'accord sur l'amour qu'on doit aux bêtes ? De cet amour universel des bêtes par-dessus les frontières, peut-être arriverait-on à l'universel amour des hommes. »

Je pose la question au gouvernement de mon pays, au président de la République pour lequel j'ai voté avec tout l'espoir du monde, à ceux qui nous dirigent de Bruxelles d'une façon désastreuse, à ceux qui nous imposent le diktat fallacieux et imbécile des fameux « Droits de l'homme ». Serais-je obligée, dans un avenir proche, de fuir mon pays devenu terre sanglante et violente pour m'expatrier, essayer de trouver ailleurs, en devenant moi-même émigrée, le respect et l'estime qui nous sont, hélas ! quotidiennement refusés ?

Brigitte BARDOT.

 *

*     *

 
En octobre 2001, la Cour de Cassation a définitivement reconnu coupable Brigitte Bardot de provocation à la haine ou à la violence raciales pour cette "Lettre ouverte à ma France perdue".

Voilà où on en est en Europe. Lire également: le procès Houellebecq.

Hitler's olympic kiss (1936)

In 1936, Olympic Games were held in nazi capital Berlin. On August 15, Hitler sat watching swimming contests next to general von Mackensen. A young woman, who had taken his picture, came forward and asked for an autograph, which he willingly supplied. In return, the woman tried to kiss him on the cheek, and succeeded on her second try, in spite of his (amused) attempts to escape.

The event was filmed from nearby, and the 14 second reel can be downloaded here. Unfortunately, the triumphant return of the woman to her seat, applauded by everyone including Hitler, is not shown.

The German public was never informed of the event, though its hero escaped unharmed and even played a congenial role (officially endorsed during the games). Foreign press was less reluctant, especially after it turned out that the woman was American: Carla De Vries, from Norwalk, California. Here are three of many newspaper clippings. (F.l.t.r.: The Sydney Morning Herald, August 17, 1936; Nevada State Journal, August 24, 1936; The Milwaukee Sentinel, November 3, 1936.)

"The woman who kissed Adolf Hitler" gained some notoriety, and in the papers she was referred to by that name in two later events that had nothing to do with her Olympic feat. Months later, back home, she prevented an asylum patient from committing suicide and the following year, her husband George De Vries, who owned a huge dairy farm, had to face unions and strikers.

The left clipping reads as follows.

HERR HITLER Kissed by Excited Woman During Olympic Swimming

Berlin, Aug. 15.

Shortly before the finish of the men's1500 metres free-style swimming to-day, a plump woman, conspicuous in a red hat whom Black Guards repeatedly prevented from photographing Herr Hitler at close range, broke the cordon during the excitement of the finish of the race, shook Herr Hitler by the hand and then kissed him, while the crowd of 20,000 rocked with laughter. Herr Hitler, who was in high spirits, joined in the fun, clapping his hands as the woman returned triumphantly to her seat.
Herr Hitler arrived Just before the race, and sat with Field-Marshal Mackensen on a plain hard seat. He showed great excitement during the race, swaying from side to side, and rarely taking his eyes off the German swimmer, Arendt, till it was clear he would be beaten. Herr Hitler rose to his feet, applauding an exciting fight for second place.
Terada (Japan) made a new Olympic record, and won by 20 yards from Medica (U.S.A.), who beat Uto (Japan) by a touch.
After the kissing incident, the aquatic events continued amusingly. The water polo final between Germany and Belgium was prefaced by the incongruous spectacle of the German team, clad only In slips, bobbing up In the water and shouting: "Heil, Hitler."
The match was played in a bedlam of whistling and Jeering. There were shouts to the French referee to send out players. Fouls were frequent, and three players of either side were temporarily suspended.
Herr Hitler shared the excitement of the crowd. He was never still, and looked as grim as any onlooker as incidents developed or a goal threatened. Herr Hitler remained to the end. He received farewell aquatic "Hells" from the victorious Germans, and departed through a lane of extended arms.

And here is our heroin's own account, in the third clipping.

Wife of Californian Surprised at Stir She Caused.

Norwalk, Calif., November 2

Admitting surprise at comments caused by her stolen kiss from Chancellor Hitler during the Olympic games in Berlin, Mrs. Carla de Vries returned to her home here today.   

"Why, I simply embraced him because he appeared so friendly and gracious" said Mrs. De Vries, wife of George de Vries, dairyman.

"People sitting near Der Fuehrer's box began to cheer and applaud so loudly that I ran back to my husband and told him we had better leave.

I don't know why I did it. Certainly I hadn't planned such a thing. It's just that I'm a woman of impulses, I guess.

It happened when I went down to take Hitler's picture with my small movie camera. Hitler was leaning forward, smiling, and he seemed so friendly that I just stepped up and asked for his autograph, which he wrote on my swimming ticket. He kept on smiling and so I kissed him."

Nazisme = vrede

Recentelijk is gebleken hoe buitengewoon belangrijk het is, een onderscheid te maken tussen een ideologie **** en ****-fundamentalisme, waarin bepaalde basisgeschriften blijkbaar zo verkeerd begrepen of uitgelegd worden dat zij wereldwijde verontwaardiging verwekken.

Zou dat ook het geval zijn met bonafide nationaal-socialisten ofte nazi's versus nazisten ofte nazi-fundamentalisten, die de woorden en geschriften van de grondlegger verkeerd begrijpen en gewelddadig toepassen? Dat het nazisme intrinsiek vreedzaam is blijkt in elk geval uit de woorden die zijn profeet op 7 september 1934, derde dag van de partijdag in Nüremberg, tot de Duitse jeugd richtte.

Hij zegt woordelijk het volgende (hier het filmfragment, minuut 45 tot minuut 46 in Leni Riefenstahl's Triumph des Willens):

Wij willen dat dit volk een vredelievend en ook dapper is, en gij moet vreedzaam zijn. (Langdurig applaus). En gij moet daarom vreedzaam zijn en moedig tegelijk. (Langdurig applaus en Heil!geroep)

(Origineel: Wir wollen dass dieses Volk ein friedliebend und aber auch tapfer ist, und ihr müsst friedhaftig sein. Und ihr müsst deshalb friedhaftig sein und mutig zugleich.)

Bewijzen de toejuichingen van de massa niet dat de nationaal-socialisten in overgrote mate deze vredesidee steunden?

"Eenzaam en grijsd", Westvlaams voor Gentenaars

Naast voetbalnationalisme—de 'onzen' die, opgezweept door gebrul en vendelgezwaai, het veld van eer opstormen om de vijanden van Jupilerië te verpletteren—bestaat er ook dorpsnationalisme. De hoofdstad van het oude graafschap Vlaanderen mag er zich in verheugen. De aanhangers van deze doctrine deinzen er niet voor terug, Gent te omschrijven als de mooiste stad van het land, de aarde of het heelal; blijkbaar kunnen zij zich Parijs of Venetië niet voorstellen, laat staan dat zij er geweest zouden zijn. En als het stadslied 'Klokke Roeland' ingezet wordt, rijzen zij op met het sérieux dat zij voorbehouden voor het staatsnationalisme en verguizen in het volksnationalisme. En zeggen dat het twee Westvlamingen zijn die de Gentenaars hun lijflied geschonken hebben! De tekst is van Albrecht Rodenbach (Roeselare 1856 - Roeselare 1880), de muziek van Johan De Stoop (Brugge 1824 - Roeselare 1898)—tenminste als we de aanhef overslaan, die het Stille Nacht van Franz Gruber is.

Hoe komen deze Westvlaamse keelklanken eigenlijk op Gentschen bodem terecht? In april 1877 werd in Gent de eerste Studentenlanddag gehouden, met Rodenbach als spilfiguur. De toasts aan het eind van de maaltijd werden onderbroken door de stadsbeiaard, en dit profetische gebeuren liet natuurlijk niet na grote indruk te maken op de aanwezigen. (Lees de anecdote hier in de biografie van Rodenbach.) Rodenbach moet Klokke Roeland zeer kort daarna geschreven hebben, want enkele maanden later droeg hij het gedicht al voor (meer info hier, blz. 4). Men zou het in Eerste gedichten uit 1878 verwachten, maar daarin vindt men het niet. Het is wachten op Al de gedichten van Albrecht Rodenbach (1888). Daarin vinden we het in de volgende gedaante. (Hier het origineel.)

Klokke Roeland
in cantate geschikt door Jan Blockx

Voorzang.
   
     Boven Gent rijst

     eenzaam en grijsd

’t oud Belfort, zinbeeld van ’t verleden.

     Somber en grootsch,

     steeds stom en doodsch,

Treurt de oude Reus op ’t Gent van heden.

     Maar soms hij rilt

     en eensklaps gilt

     zijn bronzen stemme door de stede.

Toezang.

     Trilt in uw graf, trilt, gentse helden,

gij, Jan Hyoens, gij, Artevelden:

"mijn name is Roeland, kleppe brand

en luide storm in Vlaanderland."

Voorzang.
 
      Een bont verschiet

      schept ’t bronzen lied

prachtig weêrtooverd mij voor de oogen;

     mijn ziele erkent

     het oude Gent;

’t volk komt gewapend toegevlogen;

     ’t land is in nood,

     "Vrijheid of dood!"

De gilden komen aangetogen.

Toezang.

     ’k Zie Jan Hyoens, ’k zie de Artevelden,

     en stormend roept Roeland den helden:

      "mijn name is Roeland, kleppe brand

      en luide storm in Vlaanderland."

Voorzang.

     O heldentolk,

     O reuzenvolk,

O pracht en macht van vroeger dagen;

     O bronzen lied,

     ’k wete uw bedied,

en ik versta ’t verwijtend klagen.

Doch wees getroost:

zie, ’t oosten bloost
 en Vlaandrens zonne gaat aan ’t dagen.

Toezang.

     Vlaanderen die Leeu! Tril, oude toren,

en paar uw lied met onze koren:

zing: "Ik ben Roeland, kleppe brand,
en luid triomfe in Vlaanderland."

Het ongewone rijm rijst/grijsd heeft velen voor raadselen gesteld en tot onjuiste verklaringen verleid. De toedracht is nochtans eenvoudig voor wie de taal van de dichter spreekt: grijs is in het westvlaams grijsde (hgriezde) of grijst (hgriest). Dat is vandaag nog evenzeer het geval als in de tijd van Rodenbach. Hier, bijvoorbeeld, staat een Westvlaams volksverhaal opgetekend waarin een grote grijsde beeste een rol speelt. En niemand minder dan die andere grote Westvlaamse taalparticularist, Guido Gezelle, schreef onder het pseudoniem Spoker en in quasi-middelnederlands

maer die bomen die heef sie ghestrooit
ende ghesmeten ende gebroken
ende in dat grijsde cleet ghedocken

(Meer info hier, blz. 38.) Ook wetenschappelijke dialectologen (hier, blz. 17-18) noteren 

verschillende vormen van het adjectief grijs, nl. grijs, grijsde en grijst

en voegen daar de volgende interessante informatie aan toe, die grijs-t verbindt met het Vlaamse ros-t en het Brabantse blauw-t. 

Het begrip ‘roodharig’ levert wel echte woordverschillen op, al zijn het er niet veel. In het overgrote deel van de Vlaamse dialecten spreekt men van rost, bv. Hij heeft rost haar. Het West-Vlaams kent ook de verbogen vorm roste, bv. Mijn haar komt helemaal roste. Het woord gaat terug op het Oudfranse ros, dat in het moderne Frans roux is geworden. De –t aan het woordeinde is een Vlaamse toevoeging, die van kort na de ontlening van het Franse woord moet dateren, want in de 16de eeuw is naast ros, dat tot het Algemeen Nederlands is doorgedrongen, ook al de variant rost opgetekend. In het woordenboek van Kiliaan, dat uit het einde van de 16de eeuw stamt, staat uitdrukkelijk vermeld dat de vorm met –t typisch Vlaams is. Waar die toevoeging vandaan komt, is onduidelijk, alleen kunnen we constateren dat nog andere kleurnamen zo’n onoorspronkelijke eind –t hebben, zoals het al vermelde grijst (in het West- Vlaams, uitspraak griest) en verder ook blauwt (in de Brabantse dialecten, uitspraak blaat).

(Noteer de datering van het fenomeen in de 16de eeuw. Oude attestaties ontbreken inderdaad volledig.)

Voor wie aan dit alles nog niet genoeg zou hebben: in twee edities van de gedichten (1909 door Leo Van Puyvelde, hier, en 1930 door Ferdinand Rodenbach, hier) is grijsd voorzien van de verklarende voetnoot:  

grijsd is de westvlaamse vorm van grijs.

Q.E.D.

Verschillende toondichters verhieven Klokke Roeland (al dan niet die van Rodenbach) tot lied. In Rodenbach's Liederen (1888) treffen we Johan De Stoop aan met Rodenbachs Vlaamse Zonen, maar niet met diens Roeland. De Klokke Roeland in die bundel (O heldentolk! enz.) is van de hand van Jan Blockx, die het gedicht datzelfde jaar 'in cantate geschikt' had. De oudste druk van De Stoops Klokke Roeland die ons bekend is, is de bundel Kun je nog zingen, zing dan mee (hier in te kijken), uit 1911. Het lied wordt er gevolgd door Lied der Klokke Roelandt van Coopman en Blaes, en in een voetnoot (originele blz. 292) voegen de uitgevers erbij Volgens Prof. Paul Fredericq te Gent (blijkbaar hun informant voor de Vlaamse liederen) is dit lied veel meer populair in Vlaanderen dan het vorige. In een eeuw tijd is de volksgunst helemaal omgeslagen ten gunste van de Westvlaamse import, en zo komt het de Gentenaar vandaag met een krop in de keel (en menig machthebber allicht al knarsetandend) 

treurt (...) op 't Gent van heden.

Men zou voor minder!

Etymologie van Assepoester

Er is duidelijk iets mis met de verklaring van het woord Assepoester waarmee in het Nederlands de hoofdfiguur van het gelijknamige sprookje en een 'verstotelinge' of 'morsige meid' worden aangegeven. De gangbare verklaring (hier in de etymologiebank) herleidt de naam tot poesten (blazen), wat resulteert in de betekenis 'hij die in de asse blaast'. Vreemd, want was Assepoester geen meisje? Deze verklaringen berusten alle op dezelfde fout, die op de betreffende bladzijde van de Etymologiebank al in de eerste regels geaffirmeerd wordt: Het origineel is door de Fransman Charles Perrault in 1697 geschreven, welke bewering in het WNT (hier) herhaald wordt. Aan de scharnierdatum van 1697 worden dan alle andere attestaties getoetst, en zo bevindt men dat 'assepoester' er in het Nederlands al was vóór het sprookje. Dat laatste gaat op voor het sprookje van Perrault, maar de man had vele voorgangers. Daaronder is Giambattista Basile, wiens sprookjesverzameling Il Pentamerone postuum verscheen in 1634. Daarin vinden we ook een voorloper—misschien zelfs het model—van Perraults latere Cendrillon: La Gatta Cenerentola (hier de oorspronkelijke napolitaanse versie). We lezen er  o.m. dat de hoofdpersoon, Zezolla, niet alleen haar status maar ook haar naam verloor, en denigrerend Gatta Cenerentola werd genoemd. De vertaling?

Gatta cenerentola = Asse-poes

want gatta is een poes (vrouwelijke kat, al in de zestiende eeuw 'poes' genoemd) en cenerentola is een vrouwelijk adjectief bij cenere, as.

Disney's illogical Cinderella

Cinderella is famous fairy tale, based upon the French Cendrillon ou la petite pantoufle de verre (Cinderella or the little glass slipper) by Charles Perrault (1697). Most agree that the spelling should have been vair (a party-coloured fur, properly white and blue) instead of verre (glass), because glass slippers make no sense while furry ones do. Besides, in Perrault's version, the glass aspect plays no role at all, which would definitely be the case if glass had been intended, because glass slippers in themselves would be an overwhelming marvel. In Cendrillon's Italian predecessor La gatta cenerentola (the ash pussycat), from 1634, the nature of the slippers is not even specified, except that there was nothing more beautiful than the pianella lost.

In 1950, Walt Disney turned the story into one of his animation masterpieces. The slippers are glass all right, but there is something more astonishing about them. At midnight, when the fairy stuff (coach, valets etc.) returns to normal (pumpkin, mice etc.), the glass slippers somehow survive, not returning to their previous housemaid version. Yet, they were fairy-made and intended to be short-lived. Here is the very moment when Cinderella's rags and ordinary red slippers are magically transformed:

  This is a logical inconsistency, which may fool many but not all of the intended audience. (While I had never noticed, my granddaughter Suzie spotted it immediately.) Now a fairy tale is above mundane logic, but it should not contradict itself. But does it really? In Perrault's version, the fairy turns a pumpkin into a coach, mice into horses, a rat into a coachman, lizards into valets, and Cinderella's rags into costly garments. This done, she hands her a pair of beautiful 'glass' slippers, adding that, at midnight, the coach, horses and valets would return to normal, and that her old rags would also assume their original form. Perrault's fairy is very careful not to include the slippers in the bargain; they are most beautiful, yes, but not magical, which enables them to play their important role in the sequel. Disney's fairy, on the other hand, while represented as being of a sloppy forgetful kind, should not be allowed to get away with internal contradictions. Speaking of which. The animation film contains a frame where the palace clock has two XII's, one replacing XI.

In later views, the clock is normal, and there is no reason, not even within the magical context, for the discontinuity. Walt?

Poincaré on time

Digging for authentic quotations is a frustrating business. Most of the time, the alleged source contains nothing comparable to the quote, and you're very lucky to find something that comes close. Even then, the original lacks the wit, conciseness or sharp phrasing of the quote that everyone knows. (Here and here are two examples.) It's not hard to imagine an evolutionary process that explains the phenomenon. A change in the quote would not survive if it did not somehow improve its predecessor, and you end up with a pebble infinitely more polished that the original. One may argue that, in spite of being fake, the counterfeit is somehow "truer" than the original. As Dutch writer Godfried Bomans has put it: "It's not about what someone actually said. It's about what he should have said."

Now for a rare case: for once, we can pinpoint the original and the forgery. French mathematician Henri Poincaré (1854-1912), counting among the very greatest scientists, is often quoted as having stated

Time is defined so that motion looks simple.

Now, that's a profound one and so Poincaré! Time as an artefact invented to make a hard phenomenon like motion (yes, Zeno's paradoxical motion) look simple. In fact, here is what Poincaré actually wrote

Time must be defined in such a way, 

that the equations of mechanics are as simple as possible.

It's on page 6 of a paper called La mesure du temps (Measuring time), in Revue de métaphysique et de morale 6 (1898), 1-13. (Here the French original, and here the English translation.)

"Defining time," not bad, not bad at all, but he only deals with measuring time—a matter of convention—and there is something trivial about the thought that choosing the right framework will  simplify the equations. Now here is what he should have written.

It's on page 23 of Gravitation, by Misner, Thorne and Wheeler, W.H. Freeman and company, San Francisco, 1973. (Here a sneak preview of the book in djvu format.) The name "Poincaré" occurs 12 times throughout the book, but we could not find any link between the great man and the motto of § 1.5. But it's a giant step from one idea to the other, from clepsydra to Zeno's paradoxes!

"Vlaanderen" = vlakten?

Vlaanderen doet zijn intrede in de geschreven geschiedenis als Karolingische pagus (gouw), in het begin van de achtste eeuw, met Latijnse vermeldingen Flandrensis, Flanderenses, in Flandris. (Alle attestaties in Gysseling, Toponymisch woordenboek, lemma Vlaanderen.)  Een taalkundig en historisch zeer plausibele verklaring van de benaming danken we J. Dhondt en M. Gysseling, Vlaanderen, oorspronkelijke ligging en etymologie, in: Album Prof. Baur, Antwerpen 1948, I, 192-220. In 1975 (Vlaanderen, in: Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt-Amsterdam 1975, blz. 1906-1912, hier de integrale tekst) gaf Gysseling als stappen in de evolutie van het woord:

• Indo-Europese werkwoordstam pel-eu-, pleu-, met betekenis 'vloeien', terug te vinden in  Middelnederlands vloed, 'overstroming'
• Germaans substantief flauma, 'overstroming', 'overstroomd land'
• volksnaam Flaumandras, 'diegenen die in of bij het overstroomde gebied wonen'
• streeknaam Flaumandrum (datief meervoud)
• vocaalverkorting Flamandrum
• samentrekking Flandrum

Om te verklaren hoe het Vlaanderen en niet Vloonderen geworden is moet de eminente taalkundige wel een vocaalverkorting-ex-machina uit de mouw schudden.  Sommigen tillen blijkbaar niet zwaar aan zijn vaststelling, dat de a in Fland* er al is vóór de evolutie au->a plaatsvindt in sommige toponiemen uit de kuststreek. Devos e.a. (Zeewoorden, blz. 104-105) noteren bij flauma gewoon dat de tweeklank au in het Nederlands doorgaans als oo verschijnt (rood uit *rauda) maar in het Kustgermaans ook als aa (Adenkerke naast Odenkerke, kerk van Audo), zonder op de datering van de fenomenen in te gaan. Volgens hen gaat de evolutie dan als volgt verder:

• ingveoons (kustgermaans) substantief *flaam-dra door aan *flaam het suffix -dra toe te voegen. Dit achtervoegsel werd gebruikt om zelfstandige naamwoorden te vormen uit werkwoordstammen. In *flaam-dra is het een (strikt genomen overbodig) stapelsuffix, omdat het eerste deel op zich al een substantief is. (Vergelijk met wegelkijn, verkleinwoord van het verkleinwoord wegel.)
• datief meervoud *flaamdra-um. Plaatsnamen staan vaak in die naamval, ook zonder dat het  grondwoord de gedachte aan een meervoud opriep.
• oudnederlandse verzachting van f- tot v- (Nederlands vlam versus Duits Flamme.)
• vlaam-dr-em door verdoffing van de onbeklemtoonde achtervoegsels
• vlaam-dr-en door vervanging van de datiefuitgang -m door -en, eigenlijk de accusatief
• vlaan-dr-en door assimilatie van de m- aan de volgende -d. (Niet-gassimilieerd nog te vinden in 13de-eeuws vlaemdren en hedendaags Vlaming)

In hún exegese is het overbodige bestanddeel -dra- de zwakke schakel. Men leze deze en andere toponymische verklaringen dus met het nodige voorbehoud. Veel daarvan is nattevingerwerk, en er zijn ook andere verklaringen bedacht. Een autoriteit als Gysseling publiceerde vaak opeenvolgende 'nieuwe' verklaringen zonder zelfs afstand te nemen van de 'oude'.

Wat er taalkundig ook van zij: de oorspronkelijke pagus Vlaanderen, veel kleiner dan het latere graafschap, was een brede strook langs de Noordzeekust. Men situeert die gouw vandaag de dag tussen het Zwin in het Oosten en de IJzer in het westen. (Zie figuur, ontleend aan Hillewaert e.a. blz 96.) Volgens Dhondt en Gysseling strekte de pagus Flandrensis zich nog verder westelijk uit.

De gouw bestond grotendeels uit onbedijkte schorren doorsneden met getijdengeulen en kreken. Twee keer per dag werd het gebied door de zee overspoeld. De eerste Vlamingen waren bewoners van de droge randgebieden, die de schorren gebruikten voor schapenteelt. (De bewoning van het poldergebied begint pas in de 9de-10de eeuw.) Plaatsen als Vlamingdam, Vlamingstraat, Vlamingpoort in Brugge en personen genaamd de Vlaminc, eigenaardige relicten in het huidige Vlaanderen, verwijzen naar het oorspronkelijke kust-Vlaanderen.

 *

*  *

M. Devos e.a., Zeewoorden: een speurtocht naar de naamsverklaring van zandbanken, geulen en andere 'zee-begrippen', in: De Grote Rede 36, 2013, blz. 104-109.

B. Hillewaert, Y. Hollevoet en M. Ryckaert, Op het raakvlak van twee landschappen. De vroegste geschiedenis van Brugge, uitgeverij Van de Wiele, Brugge, 2011.

*

Toevoeging 31 juli 2015. Wij verwijzen graag naar de kritische analyse en de nieuwe mogelijke verklaring door Olivier van Renswoude, hier (Taaldacht 29 juli 2015). In deze verklaring is Vlaanderen = vlakten (*flanru, meervoud van *flan). Een bedenking die een mens toch door het hoofd schiet: waarom zouden de nieuwe Germaanse bewoners hun pas betreden schorrengebied vlakten willen noemen? Wat àchter hen lag was even vlak.

Prime number fabric

A prime number is a positive integer only divisible by 1 and by itself. Counting 1 in (usually it's left out) they are 1,2,3,5,7,11,13,17,... It has been known since antiquity that there are an infinite number of them, but their exact distribution is still a mystery.

Stanislaw Ulam devised a simple yet striking way to visualize them. Starting with 1, you arrange the consecutive numbers in a spiral: you move one step to the right, then one down, then one left, one more left, up, up, right, etc. Leaving non-primes white, you end up with a complex pattern called Ulam's Spiral, which nevertheless seem to display several diagonal lines.

Recently, I ran into a remarkable variant of the Ulam Spiral on the Small Satellites website. Each number in the spiral is coloured according to the simple rule: the more divisors, the lighter. Prime numbers, having no proper divisors, are black and the numbers with the highest number of divisors (in the sample considered) are white. The others are between those extreme values in the colour scheme. Below is a sample with the first 25 numbers. Numbers with two proper divisors (4=2*2, 6=2*3, 9=3*3,...) are red, those with three  (8=2*2*2, 12=2*2*3,...) are yellow, with four (16=2*2*2*2, 24=2*2*2*3,...) white. In this sample there are no numbers with more than four proper divisors.

Here is what you get with 40,000 numbers:

 We leave you to admire this mysterious fabric with its intricate filaments. And to say that this glimpse of God's intimate mathematical brain is revealed by these few lines of Mathlab code:

sz  = 201;
mat  = spiral(sz);
matf = zeros(sz);
for i = 1:sz
    for j = 1:sz
         fac = factor(mat(i,j));
         fm = size(fac);
         matf(i,j) = fm(2);
    end
end
figure('Position',[0 0 800 800]);
imagesc(matf);
colormap hot;
caxis([1, max(matf(:))]);axis off;

You don't need to understand Mathlab to run this simple program and so I did. Here is what I got putting sz = 1001. It's a coloured X-ray of the first million integers.

To our human brains (known to be easily fooled, let's not forget it), some delicate structure seems to persist. Not much is left of it in the 'simple' black-and-white Ulam spiral (black=prime). Here it is with a million integers.

Feel free to toy with it yourself. Just copy-paste into Mathlab the code:

clc; clear all; close all;
sz  = 1001;
mat = spiral(sz);
pm  = ~isprime(mat);
figure('Position',[0 0 800 800]);
imagesc(pm);
colormap bone;
caxis([0, 1]);axis off;

P.S. Patterns are not incompatible with chaos. Below is Stephen Wolfram's simple rule 30 automaton in action, 500 steps long. Some regularities can be seen (obvious diagonal bands in the left-hand side), yet the overall behaviour is chaotic in the strictest sense. (See here.)

Wolfram calls this phenomenon —randomness arising from perfectly deterministic simple rules— probably the single most surprising scientific discovery he ever made. (A new kind of science, p. 27).