Deze roman verscheen in het Italiaans als Il giorno del giudizio, in 1977, en in Nederlandse vertaling in 1982. De auteur, een bekend jurist, was al in 1975 gestorven, en het manuscript is tussen zijn papieren aangetroffen. Het verhaal is sterk autobiografisch, en speelt zich op Sardinië af; in zekere zin is Sardinië, meer bepaald de stad Nuoro, een van de hoofdpersonages. De uitgave in het Italiaans is dan ook niet vanzelfsprekend. Op Sardinië spreekt men Sardijns, en Italiaans is er een vreemde taal waarmee men een sterke sociale distinctie tot uiting brengt.
Ik vind het een zeer goed boek. Het is zeer los opgebouwd, losse eindjes en herhalingen inbegrepen. Zonder enige typografische afscheiding komt af en toe ook de auteur in de ik-vorm tussen, met commentaar op zijn schrijfsel of zijn gezondheid. Daarin deed het mij aan de grote Céline van de 'Duitse trilogie' denken, natuurlijk zonder diens overrompelende stijl. Veel van de geschetste taferelen en personen zijn erg beklijvend.
Het boek is onafgewerkt gebleven, iets waarvan de auteur af en toe een voorgevoel te kennen geeft. Het 'Deel II' bestaat maar uit één enkele bladzijde, die als volgt begint.
Na maanden vat ik dit verhaal waaraan ik misschien nooit had moeten beginnen, weer op. Ik word snel ouder en voel dat ik mezelf een treurig einde bereid, omdat ik me niet aan de eerste voorwaarde voor een goede dood, vergetelheid, heb gehouden.De vertaling, van Frida De Matteis-Vogels, is zeer goed. Af en toe wat foute geslachten, maar men kan niet het onmogelijke verwachten. 'Meebrengen' wordt nog (we zijn in 1982) correct gebruikt, en is nergens vervangen door zijn tegendeel 'meenemen'. Ook van de dwangneurose om overal 'plek' te zeggen waar 'plaats' hoort is nog niets te merken.
Al bijproduct van mijn lectuur heb ik geleerd dat de 'sardana' die iedereen voor een typisch Catalaanse dans houdt eigenlijk uit Sardinië stamt, en om die reden zo heet. Sardinië is in de loop van zijn geschiedenis door ongeveer iedereen wel eens bezet geweest, en ook de Catalanen zijn daar gepasseerd. Vanaf dan, en niet eerder, is de 'sardana' een 'typisch Catalaanse' dans.
Toevoeging 17 juni 2015. Ik heb de roman net herlezen, en heb aan het bovenstaande eigenlijk niets toe te voegen. De Italiaanse tekst is kritisch uitgegeven, en staat hier integraal als pdf. De tekst, in elk geval de volgorde van de tekst, lijkt anders dan de Nederlandse vertaling. Het Deel II is in het origineel veel langer dan de ene bladzijde in de vertaling (die juist daardoor extra indrukwekkend was).
Op het internet kan men de cruciale locaties terugvinden. Hier de hoofdkerk (met de Latijnse spreuk die ook de geleerdste pastoors niet konden vertalen):
en dit is café Tettamanzi:
Caffè Tettamanzi, Corso Garibaldi 71, 08100 Nuoro heeft zelfs, als het eerste het beste etablissement, een website en een facebookpagina.
*