Contrafact: Elsschot, Opdracht

Elsschot schreef, aanvankelijk onder een schuilnaam, zijn veelbesproken gedicht Borms in 1947. (Lees er hier en hier meer over.) Het gedicht als geheel is zeer middelmatig van kwaliteit, maar het eindigt magistraal als volgt 

OPDRACHT

Gij dacht, o lijdzaam volk, dat 't gruwelijk getij

der oude tyrannie voor immer was voorbij. 

Weet nu dan dat uw stem door niemand wordt aanhoord, 

Zoolang gij stamelend bidt of bedelt bij de poort.

Dit kwatrijn laat zich perfect zingen op de wijze van Ick wil mi gaen vertroosten, een geestelijk lied uit Een devoot ende profitelijck boecxken, in 1539 gedrukt in Antwerpen. Men kan het exemplaar van de Koninklijke Bibliotheek hier inkijken. Tekst en muziek vinden we op folio xxxvii:

Het lied is tot vandaag populair, vooral in protestantse kringen, en is onderwerp van vele zettingen, bewerkingen en hertalingen. De sobere harmonisatie van Albert de Klerk is hier als autograaf te consulteren. Voorzien we die versie van de tekst van Elsschot, dan krijgen we

Beluister hier de vierstemmige uitvoering op synthetische piano (met dank aan MuseScore).

Er is —anders dan bij de meeste contrafacten— geen enkele ingreep nodig om de tekst aan de melodie aan te passen, en ook de klemtonen liggen volledig natuurlijk. Een aardig detail is, dat de enige korte noten samenvallen met het woord "stamelend".

*