In het goed gedocumenteerde Sinterklaasboek van Boer en Helsloot (Waanders uitgevers, Zwolle, 2009) vinden we op blz.184 een plausibele herkomst van Zwarte Piet, die bedacht is door de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman. Dit is een plaatje uit diens boek van 1850 Sint Nikolaas en zijn knecht (hier in te kijken):
en dit is wat Schenkman had kunnen zien in het Rijksmuseum:
onderdeel van Thomas Hees met zijn neven Jan en Andries Hees en een bediende, door Michiel van Musscher, 1687. De Nederlandse diplomaat in Barbarije (o.m. belast met het vrijkopen van Nederlandse slaven) houdt er een zwarte bediende in een wit-met-rode tuniek op na, en etaleert aan de muur een geweer behangen met allerlei voorwerpen. Idem de Sint van Schenkman.
De gelijkenis is treffend, hoewel de Zwarte Piet van Schenkman geen hoofddeksel, geen oorbellen en geen kniebroek draagt. Is dit inderdaad de inspiratie van Schenkman, dan is Zwarte Piet afkomstig uit Barbarije (Noord-Afrika) en heet hij (lees het hier) Thomas de neger, 17 jaar. Een zwarte slaaf, uit moslimhand gekocht, in huisdienst van een diplomaat die Europese slaven uit moslimhanden vrijkocht!
P.S.1. Men kan oudere westerse afbeeldingen van negers vinden, zoals dit Portret van een Afrikaanse man van Jan Mostaert, in het Rijksmuseum.
Behalve de huidskleur is er geen verband met de Zwarte Piet van Schenkman.
P.S.2. Schenkman was niet de eerste om Sinterklaas een gezel of helper te geven. Men treft ze over heel Europa aan, als Knecht Ruprecht, Krampus, le Père Fouettard enz. (hier een hele lijst), en sommige zijn aantoonbaar ouder dan de Zwarte Piet van Schenkman. In Schumanns op. 68, Album für die Jugend, draagt nr 12, in het onderdeel Für Kleinere, als titel Knecht Ruprecht. De compositie dateert van 1848, en een uitgave van 1849 vertoont op het titelblad (hier in zijn geheel) een vignet met een voorstelling van Knecht Ruprecht:
Het lijkt om een goedaardige figuur te gaan, niet zwart, die vruchten uitstort uit een zak op zijn rug.
en dit is wat Schenkman had kunnen zien in het Rijksmuseum:
onderdeel van Thomas Hees met zijn neven Jan en Andries Hees en een bediende, door Michiel van Musscher, 1687. De Nederlandse diplomaat in Barbarije (o.m. belast met het vrijkopen van Nederlandse slaven) houdt er een zwarte bediende in een wit-met-rode tuniek op na, en etaleert aan de muur een geweer behangen met allerlei voorwerpen. Idem de Sint van Schenkman.
De gelijkenis is treffend, hoewel de Zwarte Piet van Schenkman geen hoofddeksel, geen oorbellen en geen kniebroek draagt. Is dit inderdaad de inspiratie van Schenkman, dan is Zwarte Piet afkomstig uit Barbarije (Noord-Afrika) en heet hij (lees het hier) Thomas de neger, 17 jaar. Een zwarte slaaf, uit moslimhand gekocht, in huisdienst van een diplomaat die Europese slaven uit moslimhanden vrijkocht!
P.S.1. Men kan oudere westerse afbeeldingen van negers vinden, zoals dit Portret van een Afrikaanse man van Jan Mostaert, in het Rijksmuseum.
Behalve de huidskleur is er geen verband met de Zwarte Piet van Schenkman.
P.S.2. Schenkman was niet de eerste om Sinterklaas een gezel of helper te geven. Men treft ze over heel Europa aan, als Knecht Ruprecht, Krampus, le Père Fouettard enz. (hier een hele lijst), en sommige zijn aantoonbaar ouder dan de Zwarte Piet van Schenkman. In Schumanns op. 68, Album für die Jugend, draagt nr 12, in het onderdeel Für Kleinere, als titel Knecht Ruprecht. De compositie dateert van 1848, en een uitgave van 1849 vertoont op het titelblad (hier in zijn geheel) een vignet met een voorstelling van Knecht Ruprecht:
Het lijkt om een goedaardige figuur te gaan, niet zwart, die vruchten uitstort uit een zak op zijn rug.